Έρευνα για την κατανομή των κητωδών

Για την ανάπτυξη αποτελεσματικών δράσεων προστασίας, είναι απαραίτητο να κατανοούμε τα χαρακτηριστικά, τη δυναμική και τις τάσεις των πληθυσμών των κητωδών. Η έρευνα στο ανοιχτό πέλαγος επικεντρώνεται στη συλλογή δεδομένων για την καταγραφή της βιοποικιλότητας και της αφθονίας των κητωδών σε περιοχές του Αιγαίου και της ΒΑ Μεσογείου.

Βιοακουστική έρευνα – ανάλυση των ήχων επικοινωνίας των κητωδών

Η βιοοακουστική έρευνα βασίζεται στη χρήση Συστήματος Συστοιχίας Υδροφώνων (Hydrophone Array System) και στο λογισμικό PAMGuard, για τον εντοπισμό των κητωδών και την μελέτη των ήχων που παράγουν. Παράλληλα καταγράφονται και τα επίπεδα της ανθρωπογενούς ηχορύπανσης, με στόχο την εκτίμηση των επιπτώσεων που προκαλούνται από την κίνηση των πλοίων και από άλλες πηγές, έτσι ώστε να κατανοηθούν οι πιθανές επιδράσεις τους στη συμπεριφορά καθώς και στην επιλογή ενδιαιτήματος των κητωδών.

Μελέτη συμπεριφοράς των θαλάσσιων θηλαστικών

Η ανάλυση συγκεκριμένων ηθογραμμάτων που βασίζονται στα δεδομένα που συγκεντρώνονται κατά την έρευνα στο ανοιχτό πέλαγος, πραγματοποιείται παράλληλα με άλλες μελέτες, με σκοπό την καλύτερη κατανόηση της οικολογίας των θαλάσσιων θηλαστικών. Η στατιστική ανάλυση σε συνδυασμό με τη χρήση ειδικού λογισμικού, όπως το πρόγραμμα BORIS, μας βοηθάνε να αναγνωρίσουμε και να ποσοτικοποιήσουμε τις επιδράσεις των ανθρωπογενών δραστηριοτήτων στη ζωή των θαλάσσιων θηλαστικών, καθώς και να χαρτογραφήσουμε τους βιοτόπους τους (τα πεδία διατροφής, αναπαραγωγής κλπ)

Πρότυπα κατανομής, πρότυπα ενδιαιτήματος και ανάλυση της κοινωνικής δομής μέσω τεχνικών φωτοταυτοποίησης

Η έρευνα αυτή επιτρέπει την απογραφή ενός πληθυσμού σε μια συγκεκριμένη περιοχή ενώ παράλληλα βοηθάει στην δημιουργία καταλόγου φωτοταυτοποίησης για κάθε χρόνο  . Κατά τη διάρκεια των ερευνών, οι παρατηρητές φωτογραφίζουν συγκεκριμένα ανατομικά σημεία στο σώμα των δελφινιών, με σκοπό να καταγράψουν κάποια χαρακτηριστικά σημάδια που θα βοηθήσουν στην ταυτοποίηση του κάθε ατόμου, όπως κηλίδες στο ραχιαίο πτερύγιο, εγκοπές, ουλές κ.α. Η μέθοδος «Σύλληψη-Μαρκάρισμα-Επανασύλληψη» που αξιοποιεί αυτό το φωτογραφικό υλικό, αποτελεί ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο για την εκτίμηση της αφθονίας ενός πληθυσμού.

Υπολογισμός της βιομάζας των ιχθυοαποθεμάτων για την εκτίμηση των αποθεμάτων τροφής των κητωδών

Η ομάδα θαλάσσιων θηλαστικών του Ινστιτούτου Αρχιπέλαγος βρίσκεται στη διαδικασία ανάπτυξης ενός νέου πρωτοκόλλου για την εκτίμηση της διαθεσιμότητας των αποθεμάτων της τροφής των κητωδών, συνδυάζοντας δεδομένα αφθονίας και κατανομής των θαλάσσιων θηλαστικών, με δεδομένα που συλλέγονται με τη βοήθεια του scanner της βιομάζας των ιχθυοαποθεμάτων.

Ανάλυση των περιβαλλοντικών παραγόντων που επηρεάζουν την κατανομή και την αφθονία των κητωδών

Καταφύγιο Θαλάσσιας Ζωής Αιγαίου

Το Καταφύγιο Θαλάσσιας Ζωής Αιγαίου, που βρίσκεται υπό κατασκευή στο νησί των Λειψών, πρόκειται να αποτελέσει το πρώτο παγκοσμίως κέντρο αποκατάστασης για δελφίνια που ελευθερώνονται από την αιχμαλωσία, ενώ παράλληλα θα παρέχει εξειδικευμένη κτηνιατρική περίθαλψη σε τραυματισμένα θαλάσσια είδη, σύμφωνα με τα υψηλότερα πρότυπα ευζωίας θαλάσσιων ζώων. Παράλληλα θα λειτουργεί και ως ερευνητικό και εκπαιδευτικό κέντρο, ενώ στοχεύει επίσης στο να αποτελέσει ένα καινοτόμο πρότυπο θαλάσσιου καταφυγίου που θα ενθαρρύνει τη δημιουργία νέων καταφυγίων θαλάσσιας ζωής σε διάφορες περιοχές του κόσμου.

Για να διαβάσετε περισσότερα, πατήστε ΕΔΩ

Παρακολούθηση της Μεσογειακής Φώκιας

Καθώς η περιοχή του ανατολικού Αιγαίου  θεωρείται ως ένα από τα σημαντικότερα ενδιαιτήματα παγκοσμίως για τη μεσογειακή φώκια, η έρευνα του Ινστιτούτου Αρχιπέλαγος επικεντρώνεται και στους πληθυσμούς αυτού του ιδιαίτερα απειλούμενου είδους. Παράλληλα με την επιτόπια έρευνα για την καταγραφή της συμπεριφοράς, καταγράφεται και η καταλληλότητα των οικοτόπων, καθώς και οι αλληλεπιδράσεις με την αλιεία και γενικότερα οι επιπτώσεις από τις ανθρωπογενείς απειλές. Η κάλυψη αυτών των κενών γνώσης είναι αναγκαία για την ανάπτυξη σημαντικών και αποτελεσματικών μέτρων προστασίας για αυτό το απειλούμενο είδος που έχει ήδη εξαφανιστεί από το μεγαλύτερο μέρος της Μεσογείου.

Δίκτυο Ανταπόκρισης σε Εκβρασμούς

Το Ινστιτούτο Αρχιπέλαγος έχει αναπτύξει σε στενή συνεργασία με τις τοπικές κοινωνίες σε πολλές νησιωτικές και παράκτιες περιοχές της Ελλάδας, ένα Δίκτυο Ανταπόκρισης σε Εκβρασμούς. Το δίκτυο αυτό συμβάλλει σημαντικά στην παροχή πρώτων βοηθειών για τη διάσωση ζώων που έχουν εκβραστεί ζωντανά, ή έχουν παγιδευτεί σε αλιευτικά εργαλεία ή απορρίμματα. Παράλληλα συγκεντρώνονται δεδομένα και δείγματα από χελώνες και θαλάσσια θηλαστικά που έχουν εντοπιστεί νεκρά στις ακτές. Η ανταπόκριση στους εκβρασμούς γίνεται από εξειδικευμένο προσωπικό που είναι σε θέση να παρέχει οδηγίες ,ακόμη και από απόσταση, σε ανθρώπους που αναφέρουν τα αντίστοιχα συμβάντα.

Μικροπλαστικά/Μακροπλαστικά: καταγραφή θραυσμάτων πλαστικών  απορριμμάτων

Η έρευνα μικροπλαστικών που πραγματοποιείται από την ομάδα του Αρχιπελάγους εστιάζει στην ποσοτικοποίηση και κατηγοριοποίηση των μικροπλαστικών στα θαλάσσια οικοσυστήματα, με στόχο την απόκτηση μίας καλύτερης εικόνας της έκτασης αυτού του παγκόσμιου προβλήματος στις ελληνικές θάλασσες, αλλά και στις επιπτώσεις στην άγρια ζωή και την ανθρώπινη υγεία.  Η περιεκτικότητα μικροπλαστικών ινών και πλαστικών θραυσμάτων αναλύεται σε θαλάσσια ζώα από διάφορα επίπεδα της τροφικής αλυσίδας: σε διάφορα είδη θαλάσσιων ασπόνδυλων και ψαριών, αλλά και σε θαλάσσια θηλαστικά και χελώνες που εντοπίζονται νεκρά στις ακτές. Παράλληλα, πραγματοποιείται ανάλυση η οποία στοχεύει στη μέτρηση της συγκέντρωσης των μικροπλαστικών στην επιφάνεια του θαλασσινού αλλά και του γλυκού νερού καθώς επίσης και στις επιπτώσεις τους στη θαλάσσια πανίδα και την ανθρώπινη υγεία .

Η έρευνα και καταγραφή μακροπλαστικών στις ακτές πραγματοποιείται σε σχεδόν καθημερινή αλλά και ετήσια βάση, τόσο στις ακτές της Σάμου όσο και σε άλλα νησιά του αν. Αιγαίου. Παράλληλα, κατά τη διάρκεια ερευνών στο ανοιχτό πέλαγος, πραγματοποιείται εκτίμηση των πλωτών απορριμμάτων που εντοπίζονται. Η συγκεκριμένη έρευνα δίνει τη δυνατότητα εκτίμησης της προέλευσης της ρύπανσης από τα πλαστικά, μέσω του προσδιορισμού των εποχιακών τάσεων και της κατανομής των απορριμάτων που οφείλονται στην ανθρώπινη δραστηριότητα. Με βάση τη γνώση που παράγεται από τα παραπάνω αναπτύσσουμε δράσεις για την ευαισθητοποίηση και την ενεργοποίηση των τοπικών κοινωνιών, αλλά και του κοινού γενικότερα, με στόχο τη διαχείριση του προβλήματος.

Eco - navigation: πλατφόρμα αναφοράς παρατηρήσεων για ιστιοπλόους, δύτες, αλιείς και λάτρεις της θάλασσας

Το Eco - navigation αποτελεί μία πλατφόρμα ανταλλαγής πληροφοριών που απευθύνεται σε ναυτικούς, ιστιοπλόους, δύτες, αλιείς και γενικότερα ανθρώπους με αγάπη για τη θάλασσα. Στόχος  του Eco-navigation  είναι να τους ενθαρρύνει να αναφέρουν ενδιαφέρουσες παρατηρήσεις που κάνουν όσο βρίσκονται στη θάλασσα, όπως η παρουσία θαλάσσιων θηλαστικών, χελωνών και καρχαριοειδών, πληθυσμιακές εξάρσεις μεδουσών, παρουσία εισβολικών ειδών, περιστατικά ρύπανσης, και άλλες ασυνήθιστες ή ενδιαφέρουσες παρατηρήσεις. Τα στοιχεία που συγκεντρώνονται προωθούνται σε ειδικούς επιστήμονες στην Ευρώπη, ενδυναμώνοντας έτσι τη συνεργασία ανάμεσα στους ενεργούς πολίτες και τους επιστήμονες για την προστασία των θαλασσών μας και για την κάλυψη των μεγάλων κενών γνώσης αναφορικά με τη θαλάσσια ζωή.

Στο Eco – navigation μπορείτε να αναφέρετε παρατηρήσεις θαλάσσιων θηλαστικών και χελωνών, εισβολικών ειδών, αλλά και πληθυσμιακές εξάρσεις μεδουσών, περιστατικά ρύπανσης, ή άλλες ασυνήθιστες παρατηρήσεις.

Εκπαίδευση σε μαθητές – δράσεις ευαισθητοποίησης

Το Αρχιπέλαγος δραστηριοποιείται σε διάφορες περιοχές του Αιγαίου και βρίσκεται πάντοτε σε στενή συνεργασία με τις νησιωτικές κοινωνίες. Έχοντας ως στόχο την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση, σχεδιάζεται πρωτότυπο υλικό (έντυπα, αφίσες, παιδικά παραμύθια, εκπαιδευτικά παιχνίδια, κ.α.), διάφορες εκδηλώσεις ευαισθητοποίησης, όπως βιωματικά εργαστήρια για μαθητές και εκπαιδευτικούς, καθώς και συναντήσεις ομάδων εργασίας με τις τοπικές κοινότητες που υλοποιούνται καθ 'όλη τη διάρκεια του έτους. Οι δράσεις αυτές αποτελούν σημαντική επένδυση για τη μακροπρόθεσμη προστασία της βιοποικιλότητας των ελληνικών θαλασσών και της Μεσογείου