Σε συνέχεια της πρόσφατης ανακοίνωσης του Ινστιτούτου Θαλάσσιας Προστασίας Αρχιπέλαγος σχετικά με την ολιγωρία για μη ανέλκυση του ναυαγίου του Sea Diamond, εντύπωση προκαλεί η απάντηση της πλοιοκτήτριας εταιρείας, η οποία θέλει να μας πείσει ότι η ορθή ενημέρωση των πολιτών είναι πιο τοξική από το ναυάγιο που προξένησαν και επί 14 χρόνια έχουν εγκαταλείψει στον πυθμένα της Καλντέρας.
Αξιοσημείωτο είναι ότι στην ανακοίνωσή της η εταιρεία, επιμένοντας να θεωρεί τους πολίτες ως εύκολο στόχο παραπληροφόρησης, αναφέρει ότι «τα ποινικά Δικαστήρια έχουν κρίνει ότι η ανέλκυση δεν είναι δυνατή» και ότι «οι επιπτώσεις στο θαλάσσιο περιβάλλον είναι αμελητέες».
Εδώ οφείλουμε να απαντήσουμε ότι το θέμα του εφικτού της ανέλκυσης και των σχετικών αποζημιώσεων απασχόλησε, και συνεχίζει να απασχολεί μέχρι σήμερα, τα Αστικά Δικαστήρια που έχουν και τη σχετική αρμοδιότητα. Σύμφωνα με την απόφαση 464/2014 του Αστικού Πρωτοδικείου Πειραιά, η πλοιοκτήτρια είχε υποχρεωθεί σε άμεση ανέλκυση του ναυαγίου του Sea Diamond με δικά της έξοδα και σε καταβολή αποζημίωσης 14 εκατομμυρίων ευρώ (8 εκ. προς το Δήμο Θήρας και 6 εκ. προς το υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας). Η εταιρεία άσκησε έφεση και το Αστικό Εφετείο Πειραιά διέταξε τη διενέργεια δύο πραγματογνωμοσυνών για το εφικτό της ανέλκυσης και για τη ρύπανση που προκαλείται από το Sea Diamond.
Οι πραγματογνώμονες που διόρισε η Ελληνική Δικαιοσύνη, κατέληξαν εν συντομία στα συμπεράσματα ότι «η ανέλκυση του Sea Diamond είναι πρακτικώς εφικτή», ενώ όσον αφορά στη ρύπανση που προκαλείται τονίζουν ότι «η επιβάρυνση που έχει επιφέρει το ναυάγιο στην περιοχή είναι σαφής και ο μοναδικός τρόπος αποτροπής της, είναι η οριστική απομάκρυνση του. Κάθε άλλη καθυστέρηση ή ενέργεια θα έχει ως αποτέλεσμα την οικολογική και όχι μόνον καταστροφή της Καλντέρας. Η χρονική έκταση στο μέλλον των επιβλαβών εκπομπών φτάνει τα 420 χρόνια…». Σε ανάλογα συμπεράσματα κατέληξε και η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων που πραγματοποιήθηκε από το Εργαστήριο Διαχείρισης Τοξικών και Επικίνδυνων Αποβλήτων του Πολυτεχνείου Κρήτης – Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος.
Απαντώντας στο προκλητικό σχόλιο της πλοιοκτήτριας εταιρείας ότι η μελέτη του Εργαστηρίου Διαχείρισης Τοξικών και Επικίνδυνων Αποβλήτων του Πολυτεχνείου Κρήτης «προέρχεται από φορέα που δεν έχει την παραμικρή γνώση στο αντικείμενο και έχει επικριθεί απ’ όλη την επιστημονική κοινότητα» οφείλουμε να τονίσουμε ότι όπως αναφέρεται στην τελεσίδικη απόφαση του Αρείου Πάγου 516/2016 της ποινικής δίκης για το ναυάγιο του Sea Diamond η έκθεση του Πολυτεχνείου Κρήτης, κρίνεται από το δικαστήριο ως πλέον πειστική σε σχέση με τις λοιπές μελέτες, ενώ αποτελεί μελέτη που διεκπεραιώθηκε για λογαριασμό του ελληνικού δημοσίου. Αντιθέτως, οι ετήσιες μετρήσεις για τη ρύπανση τις οποίες επικαλείται η πλοιοκτήτρια εταιρεία, αποτελούν έρευνα που έγινε με απευθείας ανάθεση και χρηματοδότηση σε δημόσιο φορέα από την πλοιοκτήτρια εταιρεία. Όπως αναφέρεται στην απόφαση του Αρείου Πάγου η σχετική έκθεση «κρίνεται αντιφατική» και «δεν πείθει για τα συμπεράσματά της» δηλαδή «ότι οι επιπτώσεις στο θαλάσσιο οικοσύστημα από το ναυάγιο είναι αμελητέες». Το πώς είναι δυνατόν να γίνονται μελέτες κατά παραγγελία και μάλιστα από δημόσιους φορείς, είναι ένα άλλο θέμα που θα πρέπει να μας απασχολήσει όλους σοβαρά.
Αξιοσημείωτο είναι ότι κατά τον πρόσφατο (2019) διεθνή μειοδοτικό διαγωνισμό για την ανέλκυση του Sea Diamond, κατέθεσαν προσφορά δύο από τις μεγαλύτερες εταιρείες ανελκύσεων της Κίνας, με κόστος κάτω από το όριο που είχε τεθεί. Η διαδικασία δεν προχώρησε καθώς ο διαγωνισμός ακυρώθηκε για γραφειοκρατικούς λόγους δύο μόλις μέρες πριν το άνοιγμα των προσφορών.
Καθώς λοιπόν, έπειτα από την κρίση της πανδημίας, ετοιμαζόμαστε να ανοίξουμε τον τουρισμό, σε μία από τις πιο φημισμένες Καλντέρες του κόσμου που αποτελεί χρυσοφόρο προορισμό για την παγκόσμια κρουαζιέρα, καθημερινά συνεχίζουν να αναβλύζουν πετρελαιοειδή και να διασκορπίζονται επικίνδυνες και τοξικές χημικές ουσίες στα θαλάσσια οικοσυστήματα. Αυτό συμβαίνει σε μία σεισμογενή περιοχή όπου ο κίνδυνος κατακρήμνισης του πλοίου είναι καθημερινός, και καθώς το μεγαλύτερο μέρος των πετρελαιοειδών παραμένουν εγκλωβισμένα στο κουφάρι του ναυαγίου, έντονος και καθημερινός είναι και ο κίνδυνος εκτεταμένης ρύπανσης. Η εγκατάλειψη του ναυαγίου εδώ και 14 χρόνια είναι ξεκάθαρο ότι οφείλεται στη διαχρονική ολιγωρία της πολιτείας, δίνοντας όμως και το θράσος στην πλοιοκτήτρια εταιρεία να θεωρεί ότι και οι πολίτες αποτελούν εύκολο στόχο παραπληροφόρησης.
