Του Τάσου Σαραντή/ Εφημερίδα των Συντακτών
(για να συνδεθείτε πατήστε εδώ)
Για τον τεράστιο κίνδυνο που συνιστούν τα ταχέως διασπώμενα απορρίμματα και για την ανθρώπινη υγεία προειδοποιεί το «Αρχιπέλαγος», τη στιγμή που η αποκομιδή στην Ελλάδα περιορίζεται σε εθελοντισμό και «περιβαλλοντικές δράσεις» μέχρι να εξασφαλιστεί η «γαλάζια σημαία».
Με τις πρώτες βροχές του φθινοπώρου και τη λήξη της τουριστικής περιόδου, χιλιάδες τόνοι πλαστικών και άλλων απορριμμάτων που συσσωρεύτηκαν στις άκρες των δρόμων και στις παραλίες σε ολόκληρη την ελληνική επικράτεια ξεκινούν το καταστροφικό τους ταξίδι χωρίς… επιστροφή για τη θάλασσα.
Για πολλούς μήνες, «περίμεναν» τους τοπικούς φορείς να ενδιαφερθούν για την αποκομιδή τους, χωρίς ωστόσο να υπάρξει η στοιχειώδης κινητοποίηση, αλλά και η εύλογη αντίδραση των τοπικών κοινωνιών για αυτή την προσβλητική εικόνα που παρουσιάζουν οι περισσότερες περιοχές της Ελλάδας. Μια προσωρινή… αφύπνιση έρχεται λίγο πριν από τα καλοκαιρινά μπάνια, οπότε και οι δράσεις καθαρισμού των παραλιών, όπου θα ξαπλώσουμε, βαφτίζονται από κάποιους «περιβαλλοντική δράση» και όχι ως κάτι το αυτονόητο, επισημαίνει το Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος».
Κρυφή απειλή
Η αλήθεια, όμως, για τον φαύλο κύκλο των πλαστικών είναι τελείως διαφορετική και άκρως ανησυχητική, καθώς σύγχρονες έρευνες που πραγματοποιούνται στη χώρα μας και παγκοσμίως αποδεικνύουν πόσο ανακριβής είναι η άποψη περί αργής και μακροχρόνιας διάσπασης των πλαστικών. Για παράδειγμα, κάποιοι κοινοί τύποι πλαστικού (όπως η σακούλα ή το μπουκάλι νερού), όταν απορριφθούν στο περιβάλλον, με την επίδραση της υπεριώδους ακτινοβολίας, του αλατιού και του κυματισμού, σε διάστημα λίγων μόνο μηνών διασπώνται σε μικρά κομμάτια και έπειτα καταλήγουν σε μικροσκοπικές ίνες.
Ταυτόχρονα, ένα από τα πιο επικίνδυνα προϊόντα πλαστικού που χρησιμοποιείται ευρέως τα τελευταία χρόνια είναι οι λεγόμενες «βιοδιασπώμενες» σακούλες, όπως αυθαίρετα χαρακτηρίζονται. Η ευρεία χρήση τους αποτελεί σκάνδαλο, καθώς το υλικό τους όχι μόνο δεν βιοδιασπάται και δεν ανακυκλώνεται, αλλά μέσω της προσθήκης χημικού καταλύτη στο υλικό διασπάται πολύ πιο γρήγορα σε μικρά κομμάτια και έπειτα σε μικροσκοπικά σωματίδια, τα οποία τελικά εισέρχονται στην τροφική αλυσίδα σε μικρότερο χρονικό διάστημα.
Πανελλαδική έρευνα
Οι επιστήμονες του «Αρχιπελάγους», από το 2009, πραγματοποιούν μακροχρόνια και ενδελεχή έρευνα σε όλη την ελληνική επικράτεια για τη διασπορά μικροπλαστικών, μελετώντας την περιεκτικότητά τους σε παράκτια ιζήματα, ψάρια, ασπόνδυλα, επιφανειακά νερά κ.ά. Ηδη, το «Αρχιπέλαγος», σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Σουόνσι της Ουαλίας, έχει προβεί σε σχετικές επιστημονικές ανακοινώσεις, οι οποίες αναδεικνύουν την έκταση του προβλήματος στις ελληνικές θάλασσες. Δυστυχώς, σε πολλές ακατοίκητες περιοχές του Αιγαίου καταγράφονται συγκεντρώσεις μικροπλαστικών αντίστοιχες με αυτές ακτών της Αττικής.
Ενα ακόμη ανησυχητικό στοιχείο είναι πως όλοι οι οργανισμοί, μεταξύ των οποίων και τα ψάρια, που ελέγχονται, περιέχουν στο στομάχι τους μικροσκοπικές ίνες πλαστικού, άλλοι σε μικρότερη και άλλοι σε μεγαλύτερη ποσότητα. Αναμφίβολα, τα μικροπλαστικά αποτελούν μια ραγδαία αυξανόμενη απειλή, καθώς η διασπορά αυτών των μικροσκοπικών ινών αυξάνεται διαρκώς, σε όλες τις θάλασσες παγκοσμίως.
Η άμεση λήψη μέτρων, με πρώτη την απαγόρευση χρήσης πλαστικών, θα ήταν η ιδανική αντιμετώπιση του προβλήματος. Ωστόσο, ρεαλιστικά, ο στόχος αυτός δεν μπορεί να εφαρμοστεί, καθώς προσκρούει σε αντικρουόμενα συμφέροντα. Μέχρι τότε, αποτελεί υποχρέωση όλων μας να διαχειριζόμαστε το πλαστικό ως ένα επικίνδυνο και μη ανακτήσιμο (από τη στιγμή που θα διασπαστεί) υλικό, το οποίο πρέπει να καταλήγει με ασφάλεια στην ανακύκλωση και σε καμία περίπτωση να μην παραμένει εκτεθειμένο στο περιβάλλον, αναφέρει το «Αρχιπέλαγος».
