Ολοκληρώθηκε εχθές στη Ρώμη η συνάντηση του Γνωμοδοτικού Συμβουλίου της Ε.Ε. για την Αλιεία για τη Μεσόγειο (MEDAC), μέλος του οποίου είναι το Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος», ο μοναδικός ελληνικός περιβαλλοντικός φορέας και ένας από τους 4 συνολικά στη Μεσόγειο που έχουν δικαίωμα ψήφου στο Γνωμοδοτικό Συμβούλιο.
Σκοπός της συνάντησης ήταν η διαμόρφωση προτάσεων και συστάσεων προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Αλιείας αναφορικά με τις τροποποιήσεις του Κανονισμού Ελέγχου της Αλιείας (1224/2009). Τα μέτρα που θα εφαρμοστούν βασίζονται σε επιστημονικές αναφορές από τους διάφορους εταίρους και επιστημονικά συμβούλια που συνεργάζονται με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, που θεωρούνται πλέον πιο αξιόπιστες απ’ ότι οι αντίστοιχες των προηγούμενων ετών, όπως επίσης σημαντική βελτίωση έχει υπάρξει και στα ηλεκτρονικά συστήματα παρακολούθησης των αλιευτικών δραστηριοτήτων.
Αξιοσημείωτο είναι ότι η Ελλάδα αποτελεί μία από τις λίγες χώρες που ακόμα επιτρέπει σε μεγάλο μέρος των σκαφών μέσης αλιείας (μηχανότρατες, γρι-γρι) να καθυστερούν επί χρόνια την εγκατάσταση των νέας τεχνολογίας (και 100% επιδοτούμενων) συστημάτων παρακολούθησης VMS, έναντι των παλαιότερων που εύκολα παραβιάζονται από ειδικό λογισμικό στο οποίο έχουν «επενδύσει» πολυάριθμα μεγάλα αλιευτικά σκάφη.
Είναι ευρέως παραδεκτό ότι τα βενθικά ιχθυαποθεμάτα της Μεσογείου παρουσιάζουν ανησυχητική μείωση, η οποία οφείλεται στη συνεχιζόμενη υπεραλίευση. Κρίνεται λοιπόν απαραίτητη η αυξημένη και συνεχής έρευνα για τον καθορισμό αποτελεσματικών μέτρων που θα συμβάλλουν στην αντιμετώπιση των αιτιών της υπεραλίευσης.
Για το λόγο αυτό είναι σημαντική και η έρευνα του Ινστιτούτου Αρχιπέλαγος, καθώς και η σχετική συνεργασία του με το Γνωμοδοτικό Συμβούλιο (MEDAC), δεδομένου ότι έχοντας πλέον αναβαθμίσει τον ερευνητικό του εξοπλισμό με την αιχμή της τεχνολογίας στον τομέα της έρευνας της βιομάζας των ιχθυαποθεμάτων (για τον ακριβή υπολογισμό της μάζας, του βάρους και του μεγέθους των ψαριών, αλλά και την τρισδιάστατη απεικόνιση του θαλάσσιων οικοτόπων). Το Ινστιτούτο Αρχιπέλαγος είναι ο μοναδικός μη-κυβερνητικός φορέας στην Αν. Μεσόγειο που διαθέτει τα μέσα (σκάφη, ειδικό εξοπλισμό, λογισμικό και εξειδίκευση), αλλά και τη δυνατότητα να καλύπτει με χαμηλό κόστος, μεγάλες περιοχές έρευνας με στόχο συμβάλλει στην κάλυψη των μεγάλων κενών γνώσης για τα ιχθυαποθέματα στο Αιγαίο και τη ΒΑ Μεσόγειο. Το παραπάνω όμως φαίνεται να ενοχλεί τους διάφορους εμπλεκόμενους, κρατικές αρχές και συντεχνίες; κάτι που εκφράζουν ποικιλοτρόπως με κάθε αφορμή.
Στη χθεσινή συνάντηση, σε κλίμα διαφωνίας ανάμεσα στους περιβαλλοντικούς φορείς και τους φορείς των αλιέων, αναφορικά με τους τρόπους εφαρμογής του Κανονισμού Ελέγχου, ζητήθηκαν τα διάφορα πιθανά μέτρα, αλλά και οι εξαιρέσεις που προτείνουν οι εκπρόσωποι του κλάδου της μέσης αλιείας, οι οποίοι δυστυχώς συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν την αλιευτική δραστηριότητα με μία τυχοδιωκτική προσέγγιση.
Έχουν περάσει 4 χρόνια από την ψήφιση της Νέας Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής της Ε.Ε. και δυστυχώς σε ευρωπαϊκό επίπεδο οι πολυάριθμες συνεδριάσεις, διαβουλεύσεις και συναντήσεις εργασίας για την εφαρμογή της δεν διαφαίνεται να φέρνουν αποτέλεσμα στην αντιμετώπιση του καίριου ζητήματος της υπεραλίευσης.
Παρόλο που οι ευρωπαϊκές αρχές αναγνωρίζουν ότι περισσότερο από 90% των μεσογειακών αλιευμάτων έχουν υπεραλιευθεί, η αργή γραφειοκρατική προσέγγιση των ζητημάτων που σχετίζονται με την αλιευτική διαχείριση δεν συμβαδίζουν με το ρυθμό κατάρρευσης των ιχθυαποθεμάτων, ενώ τα κράτη-μέλη, ιδίως στη Μεσόγειο δεν έχουν λάβει ακόμα αποτελεσματικά μέτρα αλιευτικής διαχείρισης.
Σε ελληνικό επίπεδο, η κατάσταση είναι λίγο χειρότερη, καθώς συνεχίζουμε να διατηρούμε τη «μοναδικότητα» της χώρας με το μεγαλύτερο αλιευτικό στόλο στην Ε.Ε. και τη λιγότερη διαχείριση. Ενδεικτικό της χρόνιας ανεύθυνης αλιευτικής πολιτικής μας είναι ότι ενώ η αλιεία σταδιακά καταρρέει, αντί να εφαρμόζουμε νέα αποτελεσματικά μέτρα διαχείρισης, τα οποία ορίζει η ευρωπαϊκή νομοθεσία και συχνά μπορεί να χρηματοδοτήσει η Ε.Ε. (π.χ. διαχειριζόμενες ζώνες αλιείας, αύξηση επιλεκτικότητας αλιευτικών εργαλείων, αποτελεσματική προστασία νηπιοτροφείων αλιευμάτων, κα), επικαλούμαστε ότι η χρόνια απραξία μας οφείλεται στην έλλειψη επιστημονικών δεδομένων που ποσοτικοποιούν τη μείωση των ιχθυαποθεμάτων. Παράλληλα, η ελληνική αλιευτική νομοθεσία απαρτίζεται από ένα μίγμα βασιλικών διαταγμάτων και νόμων που σχεδιάστηκαν πριν δεκαετίες, με την απολύτως επιλεκτική εφαρμογή της ευρωπαϊκής νομοθεσίας (π.χ. διαχείριση της βιντζότρατας), η οποία θα μπορούσε να συμβάλλει στην αειφόρο διαχείριση των επιβαρυμένων ελληνικών ιχθυαποθεμάτων.
Δείτε στον παρακάτω σύνδεσμο ένα ενδιαφέρον ντοκιμαντέρ για την αλιεία στην Ελλάδα – μία παραγωγή του 2015 του Mega Channel- από τη σειρά ορίζοντες του Σωτήρη Δανέζη –>https://vimeo.com/156441626
