Ο «Ναυτίλος» – πριν λίγα χρόνια ήταν ένα παροπλισμένο και κατά μεγάλο μέρος κατεστραμμένο ιστιοφόρο – σήμερα, έπειτα από τη μετασκευή του έχει αναδειχθεί σε πολύτιμο μέσο του Ινστιτούτου Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος» για την έρευνα των θαλάσσιων θηλαστικών στη Μεσόγειο.
Ο «Ναυτίλος» δεν είναι ένα συνηθισμένο ιστιοπλοϊκό. Είναι ένα ιδιαίτερο σκάφος που κατασκευάστηκε στο Βέλγιο πριν από 40 χρόνια. Ήταν μία κατασκευή one-off με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά για να μπορεί να εκτελέσει δύσκολα ταξίδια στις θάλασσες και τους ωκεανούς. Έχει το τριπλάσιο πάχος κελύφους (hull) απ’ ότι τα συνηθισμένα ιστιοπλοϊκά, έχει ενισχυμένη ιστιοφορία, διαχωρίζεται σε 26 στεγανά τμήματα, ενώ έχει μεγάλη δυνατότητα αποθήκευσης καυσίμων και νερού, έχοντας δηλαδή μεγάλη αυτονομία και τη δυνατότητα να μπορεί να ταξιδεύει συνεχόμενα για εβδομάδες, με χαμηλό κόστος και χωρίς να απαιτούνται στάσεις ανεφοδιασμού.
Ο «Ναυτίλος», όπως και όλα τα σκάφη του Αρχιπελάγους δεν αποκτήθηκε ούτε από δημόσιους πόρους, αλλά ούτε από δωρεές. Όλα τα σκάφη του Ινστιτούτου Αρχιπέλαγος αγοράστηκαν με ιδίους πόρους, όταν ήταν είτε κατασχεμένα είτε παροπλισμένα και μετασκευάστηκαν με σκληρή, στοχευμένη και πολύ φιλότιμη εργασία. Είναι πραγματικά ανεκτίμητη η συμβολή και σκληρή εργασία από τους αφανείς ήρωες, τους φίλους του Αρχιπελάγους, ειδικούς τεχνίτες (μηχανικούς, ηλεκτρολόγους, ηλεκτροσυγκολλητές κ.α.) που επί χρόνια στηρίζουν τις ανακατασκευές των σκαφών μας. Έτσι μπορέσαμε να επιτύχουμε την καλύτερη αξιοποίηση των πόρων και του κόπου μας, για την αναβάθμιση της υποδομής του Αρχιπελάγους, με στόχο να φέρνουμε μεγαλύτερο αποτέλεσμα στην προστασία των θαλασσών μας.
Τον «Ναυτίλο» τον εντοπίσαμε το 2016, στο Δέλτα του Φαλήρου. Το σκάφος ήταν παροπλισμένο για περισσότερο από μία δεκαετία, με κατεστραμμένη μηχανή και γενικότερα βρισκόταν σε κακή κατάσταση, ενώ είχε κλαπεί ότι μπορούσε να αφαιρεθεί πάνω από το σκάφος. Ο «Ναυτίλος» αγοράστηκε σε χαμηλή τιμή λόγω της κατάστασής του. Για την γενική επισκευή και μετασκευή του, έτσι ώστε να γίνει και πάλι αξιόπλοο χρειάστηκαν 40 ημέρες μαραθώνιας και ιδιαίτερα εντατικής εργασίας από το προσωπικό του Αρχιπελάγους και από τους ειδικούς τεχνίτες που με ιδιαίτερο φιλότιμο βρίσκονται πάντα στο πλευρό μας.
Ο «Ναυτίλος» έκανε το πρώτο του ταξίδι ως ερευνητικό σκάφος τα Χριστούγεννα του 2016, ταξιδεύοντας από την Αττική προς το ΒΑ Αιγαίο. Εκεί συνεχίστηκαν οι επισκευές και τελικά διαμορφώθηκε σε σκάφος κατάλληλο για την έρευνα των θαλάσσιων θηλαστικών και εξοπλίστηκε με ειδικό σύστημα υδροφώνων (Towed Hydrophone Array System) μήκους 340 μέτρων, ενώ υπάρχει η δυνατότητας εν πλω ανάλυσης των υποβρύχιων ήχων με τη χρήση ειδικού λογισμικού. Παράλληλα συμβάλλει στις ωκεανογραφικές μετρήσεις και στην έρευνα για την εκτίμηση της πλαστικής ρύπανσης.
Ένα σημαντικό ταξίδι του Ναυτίλου, ήταν η συμμετοχή του στο ACCOBAMS Survey Initiative: την πρώτη μεγάλης κλίμακας παράλληλη καταγραφή των πληθυσμών των κητωδών στη Μεσόγειο. Αυτή η δύσκολη ερευνητική αποστολή, διήρκεσε 2 μήνες και κάλυψε 3000 μίλια στη θαλάσσια περιοχή ανάμεσα στην Κρήτη, τη Λιβύη και τη Μάλτα. http://archipelago.gr/naftilos-embarks-accobams-survey-initiative/
Σήμερα, έχοντας διαπλεύσει συνολικά περισσότερα από 6.000 μίλια στο Αιγαίο, την Κρήτη και την κεντρική Μεσόγειο, ο «Ναυτίλος» βρίσκεται για λίγο στο καρνάγιο για επισκευές και συντήρηση, με στόχο σύντομα να επανέλθει δυναμικά στη δράση για την προστασία των θαλασσών μας.