Τον Μάιο του 2005, ξεκίνησε να λειτουργεί η νέα ερευνητική βάση τουΑρχιπελάγους, στις Ράχες Ικαρίας, στην οποία εδρεύει το Κέντρο Περιβαλλοντικής & Αγροτικής Έρευνας Αιγαίου.
Καθώς οι δράστηριότητες του Αρχιπελάγους επεκτείνονται σε πολλούς τομείς περιβαλλοντικής έρευνας και προστασίας, υπήρξε η ανάγκη δημιουργίας 2 διαφορετικών φορέων, οι οποίοι υπαγόμενοι στο Αρχιπέλαγος θα μπορούν να συντονίζουν τις διάφορες δράσεις.
Έτσι δημιουργήθηκε το Ινστιτούτο Θαλάσσιας Έρευνας Αιγαίου, που εδρεύει στη νησιδα Αρκιοί (περιοχή δήμου Πάτμου), καθώς και το Κέντρο Περιβαλλοντικής & Αγροτικής Έρευνας Αιγαίου, που εδρεύει στην καινούργια ερευνητική βάση του Αρχιπελάγους, στις Ράχες Ικαρίας.
Η νέα ερευνητική βάση, η οποία είναι στην ιδιοκτησία του Αρχιπελάγους, ξεκίνησε να κατασκευάζεται τον Μάρτιο του 2005, ενώ η λειτουργία της ξεκίνησε τον Μάιο, όποτε και άρχισε να εργάζεται σε αυτήν, 11-μελής ερευνητική ομάδα. Η νέα ερευνητική βάση θα συνεχίσει να επεκτείνεται και να εξοπλίζεται τους επόμενους μήνες, με στόχο να μπορεί να εργάζεται σε αυτή, 25μελής ερευνητική ομάδα.
Δημιουργία της Ερευνητικής Βάσης
Η δημιουργία της νέας ερευνητικής βάσης, έγινε με πόρους και εργασία των μελών του Αρχιπελάγους. Ιδιαίτερα σημαντική ήταν η στήριξη του Δήμου Αμαρουσίου, που προσέφερε τα προκατασκευασμένα σπίτια στα οποία στεγάζεται η νέα βάση. Τα σπίτια αυτά είναι βαρέας κατασκευής, φτιαγμένα για εργασία σε ακραίες συνθήκες κρύου και ζέστης, και είναι κατάλληλα για χρήση ως γραφεια και εργαστήρια.
Για τη μεταφορά των σπιτιών από το Μαρούσι έως τις Ράχες Ικαρίας, χρειάστηκε μία υπερπροσπάθεια, για την οποία χρησιμοποιήσαμε φορτηγά πλοία, γερανούς, καθώς και ειδικά γερανοφόρα φορτηγά με τα οποία καλύψαμε μία δύσκολη διαδρομή στα βουνά της Ικαρίας, δεδομένου ότι τα σοκάκια των οικισμών ήταν πολύ στενα για τα φορτηγά.
Το Κέντρο Περιβαλλοντικής & Αγροτικής Έρευνας Αιγαίου στεγάζεται στη νέα ερευνητική βάση του Αρχιπελάγους, στις Ράχες Ικαρίας. Το Kέντρο λειτουργεί σε συνεργασία με την Τράπεζα Σπόρων του Εθνικού Ιδρύματος Αγροτικής Έρευνας, καθώς και με το Τμήμα Φαρμακολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνων, με το Τμήμα Βιολογικών Επιστημών του Πανεπιστημίου του Essex, Αγγλίας, καθώς και με ανεξάρτητους επιστήμονες οι οποίοι προσφερουν εθελοντική εργασία για την καλύτερη επίτευξη των στόχων του Kέντρου.
Το Κέντρο Περιβαλλοντικής & Αγροτικής Έρευνας Αιγαίου, δημιουργήθηκε με στόχο να συντονίσει την έρευνα στους παρακάτω τομείς:
• Δημιουργία της Τράπεζας Σπόρων Αιγαίου με στόχο τη συλλογή σπόρων, φύλαξη, πολλαπλασιασμό και διάδοση των παραδοσιακών και ενδημικών ποικιλιών σπόρων από όλα τα νησιά του Αιγαίου. Η τράπεζα σπόρων είναι αναγκαία για την προστασία και διάδοση του φυτικού γενετικού υλικού των νησιών.
• Παραγωγή αιθέριων ελαίων από βότανα των νησιών, για φαρμακευτική και γενική χρήση.
• Παροχή συμβουλών και αναλύσεων χώματος στους αγρότες για την ενθάρρυνση της αειφορικής γεωργίας, χωρίς τη χρήση χημικών πρόσθετων και φυτοφαρμάκων.
• Χημικές και μικροβιολογικές αναλύσεις πόσιμων νερών και νερών κολύμβησης.
• Ενθάρρυνση και οργάνωση της βιολογικής καλλιέργιας στις τοπικές κοινωνίες των νησιών σε συνεργασία με την εταιρεία πιστοποίησης βιολογικών προιόντων ΒΙΟΕΛΛΑΣ
• Παράλληλα, συνεχίζεται η καταγραφή της βιοποικιλότητας της χλωρίδας και της πανίδας των χερσαίων οικοσυστημάτων των νησιών, η οποία υλοποιείται από το Αρχιπέλαγος τα 4 τελεύταια χρόνια, σε διάφορα νησιά του Αιγαίου.