Εκτενής συνάντηση εργασίας με τον υπουργό ΥΕΝΑΝΠ κ. Γ. Βουλγαράκη, τον υφυπουργό κ. Π. Καμμένο και το επιτελείο τους, στην έδρα του νέου υπουργείου στον Πειραιά
Έπειτα από διετή προετοιμασία, στα μέσα Σεπτέμβρη με αφετηρία τον όρμο του Φάρου Ικαρίας και αξιοποιώντας το νέο ερευνητικό σταθμό του Αρχιπελάγους στην περιοχή, διεξήχθη field course στο τομέα της Ωκεανογραφίας, στο πλαίσιο δημιουργίας ενός νέου ωκεανογραφικού ερευνητικού και εκπαιδευτικού πεδίου στο Αιγαίο, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Cardiff Ουαλίας και το Πανεπιστημίο Πειραιά.
Εκτενή συνάντηση εργασίας με τον υπουργό ΥΕΝΑΝΠ κ. Γ. Βουλγαράκη, τον υφυπουργό κ. Π. Καμμένο και το επιτελείο τους, στην έδρα του νέου υπουργείου στον Πειραιά
Συνάντηση εργασίας με τον Υφυπουργό Ναυτιλίας, Αιγαίου και Νησιωτικής πολιτικής, κ. Π. Καμμένο και το επιτελείο του, στην ερευνητική βάση του Αρχιπελάγους στην Ικαρία.
Εκτενή Συνάντηση Εργασίας με τον υπουργό ΥΕΝΑΝΠ κ. Γ. Βουλγαράκη, τον υφυπουργό κ. Πάνο Καμμένο και το επιτελείο τους, στην έδρα του νέου υπουργείου στον Πειραιά
Το Αρχιπέλαγος, Ινστιτούτο Θαλάσσιας & Περιβαλλοντικής Έρευνας Αιγαίου και η ηγεσία του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας, Αιγαίου & Νησιωτικής Πολιτικής πραγματοποίησαν τρεις συναντήσεις εργασίας, στο διάστημα του τελευταίου μήνα, κατά τις οποίες διερευνήθηκαν οι άμεσες ανάγκες ανάπτυξης στρατηγικής για την αειφορική διαχείριση του Αιγαίου και την αντιμετώπιση των παραγόντων που απειλούν τις ελληνικές θαλασσών συνολικά.
Η συνεργασία αυτή ξεκίνησε με την επίσκεψη του υφυπουργού ΥΕΝΑΝΠ κ. Πάνου Καμμένου, στην ερευνητική βάση του Αρχιπελάγους στην Ικαρία, και συνεχίστηκε με 2 συναντήσεις εργασίας στο υπουργείο. Στην τελευταία πολύωρη συνάντηση εργασίας, με τον υπουργό κ. Βουλγαράκη και τον υφυπουργό κ. Καμμένο, συζητήθηκαν οι κύριες στρατηγικές επιλογές για την προστασία του περιβάλλοντος του Αιγαίου, η δυνατότητα θεσμοθέτησης συγκεκριμένων μέτρων και η διενέργεια δράσεων για την προστασία των σπάνιων και προστατευόμενων οικοσυστημάτων του Αιγαίου.
Θεωρώντας ότι η άμεση προστασία του περιβάλλοντος αποτελεί καθολικό κοινωνικό αίτημα, η πολύχρονη έλλειψη αποτελεσματικού σχεδιασμού για τη συνολική διαχείριση των ελληνικών θαλασσών εγκυμονεί κινδύνους για την κοινωνική και οικονομική ισορροπία της χώρας μας συνολικά και ως εκ τούτου η εφαρμογή αποτελεσματικών μέτρων κρίνεται επιτακτική.
Το Αρχιπέλαγος, έχοντας πολύχρονη εμπειρία στην εφαρμοσμένη επιστημονική περιβαλλοντική έρευνα, καθώς και συνεργασία με μεγάλο αριθμό πανεπιστημίων και επιστημόνων από 14 χώρες της Ευρώπης και της Μεσογείου, έχει υλοποιήσει πιλοτικά μέτρα διαχείρισης και αποτελεσματικές δράσεις προστασίας, σε άρρηκτη συνεργασία με τις τοπικές κοινωνίες που θίγονται άμεσα, σε διάφορες περιοχές των ελληνικών θαλασσών, έθεσε επί τάπητος τις θεματικές που θεωρούμε ότι αποτελούν προτεραιότητα για την άσκηση αειφόρου νησιωτικής πολιτικής για την προστασία του περιβάλλοντος.
Κατά τη διάρκεια της τελευταίας συνάντησης εργασίας στο Υπουργείο, διενεργήθη πολύωρη παρουσίαση για την σπουδαιότητα των οικοσυστημάτων του Αιγαίου, των παραγόντων που τα υποβαθμίζουν και των κινδύνων που τα απειλούν, ενώ παράλληλα υλοποιήθηκε διαλόγος με επίκεντρο σειρά προτεινόμενων μέτρων για την άμεση προστασία του περιβάλλοντος, τα οποία τεκμηριώνει η επιστημονική έρευνα, απαιτούν οι τοπικές κοινωνίες και χρήζουν επιτυχούς εφαρμογής σύμφωνα με τη διεθνή εμπειρία και πρακτική σε ανάλογα ζητήματα.
Οι άξονες άμεσης δράσης που διερευνήθηκαν, προτάθηκαν και συζητήθηκαν με οδηγό την κοινοτική και εθνική νομοθετική εναρμόνιση, είναι οι ακόλουθοι:
1. Διαχείριση της διελευσης των χιλιάδων πλοίων που διαπλέουν το Αιγαίο, με στόχο την ασφαλή ναυσιπλοία τους και τη πρόληψη θαλάσσιων ατυχημάτων που μπορεί να προκαλέσουν δραματική οικολογική και οικονομική καταστροφή στις κοινωνίες του Αιγαίου (νησιωτικές & ηπειρωτικές). Η συζήτηση επικεντρώθηκε στην περιγραφή των τεχνικών όρων για την εφαρμογή ενός πλάνου ελέγχου της κίνησης των πλοίων (traffic control).
που μπορεί να προκαλέσουν δραματική οικολογική και οικονομική καταστροφή στις κοινωνίες του Αιγαίου (νησιωτικές & ηπειρωτικές). Η συζήτηση επικεντρώθηκε στην περιγραφή των τεχνικών όρων για την εφαρμογή ενός πλάνου ελέγχου της κίνησης των πλοίων (traffic control).
Προς αυτή την κατεύθυνση ενδεικτικά μέτρα που προτάθηκαν είναι:
- Ο χαρακτηρισμός του Αιγαίου ως ιδιαιτέρως ευαίσθητη θαλάσσια περιοχή
- Η σύσταση δικτύου ρυμουλκών άμεσης ετοιμότητα
- Η δημιουργία δικτύου λιμένων καταφυγής
- Η εφαρμογή ζωνών διαχωρισμού κυκλοφορίας
- Η δειγματοληψία λυμάτων από όλα τα διερχόμενα πλοία
- Η χρήση ηλεκρονικών συστημάτων ελέγχου (VTS, AIS, VMS κλπ)
2. Θεσμοθέτηση Προστατευόμενων Περιοχών στο Αιγαίο
3. Η εφαρμογή άμεσων μέτρων για την προστασία των πιο παραγωγικών οικοσυστήματων των Ελληνικών θαλάσσιων, τα θαλάσσια λιβάδια Ποσειδωνίας, τα οποία αποτελούν προστατευόμενους οικοτόπους προτεραιότητας.
4. Η άμεση ανάγκη ανέλκυσης του ναυαγίου του Sea Diamond
5. Η επιτακτική ανάγκη ανάπτυξης ενός αποτελεσματικού πλάνου πολιτικής προστασίας των τελευταίων δασικών εκτάσεων που διασώζονται στο Αιγαίου, αξιοποιώντας τις δυνατότητες που παρέχει η δορυφορική τεχνολογία και η τηλεπισκόπιση.
6. Διαμόρφωση ενός σχεδίου αειφορικής ανάπτυξης για την διαχείριση υδατινων πόρων, λυμμάτων, απορριμάτων και του ενεργειακού δυναμικού των νησιών.
Θεωρούμε ενθαρρυντικό το ενδιαφέρον της νέας ηγεσίας του Υπουργείου για τα περιβαλλοντικά ζητήματα όπως ανέκυψε το τελευταίο διάστημα. Η κινητικότητα και η ευαισθητοποίηση του Υπουργείου θέτει νέα δεδομένα στην άσκηση νησιωτικής πολιτικής για την προστασία του περιβάλοντος, που μπορεί να αποδώσει καρπούς εάν μετουσιωθεί σε μακροχρόνιο και αποτελεσματικό στρατηγικό σχέδιο για το Αιγαίο.
Νέο Ωκεανογραφικό Ερευνητικό & Εκπαιδευτικό Πεδίο στο Αιγαίο
Έπειτα από διετή προετοιμασία, στα μέσα Σεπτέμβρη με αφετηρία τον όρμο του Φάρου Ικαρίας και αξιοποιώντας το νέο ερευνητικό σταθμό του Αρχιπελάγους στην περιοχή, διεξήχθη field course στο τομέα της Ωκεανογραφίας, στο πλαίσιο δημιουργίας ενός νέου ωκεανογραφικού ερευνητικού και εκπαιδευτικού πεδίου στο Αιγαίο, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Cardiff Ουαλίας και το Πανεπιστημίο Πειραιά.
Στόχος της ερευνητικής ομάδας που φιλοξενήθηκε, όπως και των δράσεων συνολικά του Αρχιπελάγους, παραμένει η συνεργασία έμπειρων ερευνητών με πολυετή πείρα στην έρευνα και προστασία των θαλάσσιων οικοσυστημάτων παγκοσμίως, με επιστήμονες διαφόρων ειδικοτήτων από καταξιωμένα πανεπιστήμια της Μεσογείου και της Ευρώπης για την παραγωγή τεχνογνωσίας και διαμόρφωση καινοτόμων ερευνητικών μοντέλων, που θα μπορούν να αξιοποιηθούν για την προστασία του σπάνιου φυσικού πλούτου του Αιγαίου και της Μεσογείου.
Για να μπορέσουν να δωθούν πραγματικές λύσεις στα προβλήματα που απειλούν τη Μεσόγειο, αναγκαία είναι η αποτελεσματική συνεργασία ανάμεσα σε επιστήμονες ποικίλων ειδικοτήτων που παράγουν θεωρητική έρευνα με αυτούς που υλοποιούν εφαρμοσμένη έρευνα.
1. Ψηφιακή Καταγραφή – Απεικόνιση Οικοσυστημάτων
Με συνδυαστική χρήση τεχνολογίας: σύστηματος γεωγραφικού εντοπισμού, ηχοβολιστικού μηχανήματος πλευρικής σάρωσης (sonar), δέκτη-καταγραφέα δεδομένων του ηχοβολιστικού και εξειδικευμένο λογισμικό, πραγματοποιήθηκε καταγραφή και απεικόνιση των παράκτιων οικοσυστημάτων.
Η έρευνα επικεντρώθηκε σε περιοχές με εκτεταμένα θαλάσσια λιβάδια Ποσειδωνίας (Posidonia oceanica), προστατευόμενα ενδιαιτήματα που χρήζουν άμεσης προστασίας, καθώς υποβαθμίζονται συνεχώς από ανθρωπογενείς δραστηριότητες.
Θαλάσσια Λιβάδια Ποσειδωνίας ( Posidonia oceanica )
Με την έρευνα αυτή στοχεύουμε να αναπτύξουμε ένα καινοτόμο εργαλείο, που θα βοηθήσει στην παρακολούθηση της εξέλιξης των θαλάσσιων λιβαδιών και στο σχεδιασμό των μέτρων που θα κριθούν απαραίτητα για την προστασία τους.
Παράλληλα υλοποιήθηκε υποβρύχια βιντεοσκόπηση των θαλάσσιων οικοσυστημάτων της περιοχής για την ορθή παραμετροποίηση των καταγραφών του ηχοβολιστικού μηχανισμού, αλλά και τη λήψη εικόνας από τη θαλάσσια ζωή στην περιοχή, καθώς και καταγραφή διάφορων ωκεανογραφικών παραμέτρων.
2. Ανάλυση Υδάτινων Πόρων
Εφαρμογή καινοτόμου πρωτοκόλλου στο εργαστήριο του Αρχιπελάγους για την ανάλυση νερών με έμφαση τη μικροβιακή μόλυνση. Το αξιοσημείωτο χαρακτηριστικό του πρωτοκόλλου αυτού, είναι ότι μπορεί να εφαρμοστεί υπό αντίξοες συνθήκες, ακόμα και έπειτα από φυσικές καταστροφές (σεισμούς, tsunami κλπ), δίνοντας άμεσα και ακριβή αποτελέσματα για τη πιθανή μόλυνση του υδροφόρου ορίζοντα, των πόσιμων νερών και την πιθανή καταστροφή δικτύων ύδρευσης. Το πρωτόκολλο αυτό πρόκειται να ξεκινήσει να εφαρμόζεται από το επόμενο έτος, από τον Ερυθρό Σταυρό και άλλους διεθνείς φορείς αρωγής.
Ένα τέτοιο σύγχρονο εργαστήριο αναπτύσσεται αυτό τον καιρό στη βάση του Αρχιπελάγους στην Ικαρία, με κινητή μονάδα που θα λειτουργεί και στο ερευνητικό σκάφος, έτσι ώστε να μπορεί να προσφέρει αντίστοιχες αναλύσεις στους υδάτινους πόρους των νησιών.
Παράλληλα στο πλαίσιο της έρευνας, ξεκίνησε η τακτική παρακολούθηση 36 πηγών πόσιμου νερού στην Ικαρία καθώς και 22 σημείων κολύμβησης.
3. Σχεδιασμός Διαχείρισης Παράκτιων Περιοχών
Αντλώντας εμπειρία από τις διεθνείς εφαρμογές της Ολοκληρωμένης Διαχείρισης Παράκτιων Περιοχών, υλοποιήθηκε έρευνα πεδίου για τη διαμόρφωση ενός μοντέλου διαχείρισης μικρών-πιλοτικών προστατευόμενων περιοχών, εναρμονισμένο με τα χαρακτηριστικά και τις ανάγκες των τοπικών κοινωνιών. Η έρευνα περιελάμβανε συλλογή δεδομένων βιοποικιλότητας, ανθρωπογενών παραγόντων περιβαλλοντικής υποβάθμισης, αλλά και των κοινωνικο-οικονομικών χαρακτηριστικών των κατοίκων της περιοχής.
4. Καταγραφή Πληθυσμών Θαλάσσιων Θηλαστικών
Με τη χρήση σύγχρονων μέσων, έγινε υδροακουστική καταγραφή των πληθυσμών των θαλάσσιων θηλαστικών, της κίνησης των εμπορικών πλοίων και των θαλάσσιων εκρήξεων. Παράλληλα έγινε και παρατήρηση πληθυσμών από το ερευνητικό σκάφος, με στόχο να συγκεντρωθούν συμπληρωματικά δεδομένα σχετικά με τη συμπεριφορά των θαλάσσιων θηλαστικών.
Η μελέτη αυτή είναι μέρος πολύχρονης έρευνας που υλοποιεί το Αρχιπέλαγος στον τομέα αυτό. Ως επόμενο στάδιο, για τη βελτιστοποίηση των ερευνών, προετοιμάζεται και πρόκειται να λειτουργήσει τους επόμενους μήνες, ένας καινοτόμος νέος σταθμός μόνιμης παθητικής υδροακουστικής παρακολούθησης, που θα καταγράφει τόσο τους πληθυσμούς των θαλάσσιων θηλαστικών, όσο και τους παραγόντες που τα απειλούν (υποβρύχιες εκρήξεις, ισχυρά στρατιωτικά sonar, ανεξέλλεγκτη ναυσιπλοία, κ.α.)
5. Υποβρύχια Βιολογική Χαρτογράφηση
Τέλος μία άλλη ερευνητική ομάδα, χρησιμοποιώντας μεθόδους υποβρύχιας βιολογικής χαρτογράφησης κατέγραψε τη βιοποικιλότητα παράκτιων οικοτόπων, ως συνέχεια της σχετικής έρευνας που υλοποιεί το Αρχιπέλαγος στην περιοχή τα τελευταία χρόνια.
Με το τρόπο αυτό απεικονίζεται λεπτομερώς η βιοποικιλότητα καθώς και οι παράγοντες υποβάθμισης των παράκτιων οικοσυστημάτων, ενώ παράλληλα τίθενται οι βάσεις για την εφαρμογή σχεδίων πολυζωνικής διαχείρισης.
Τους φθινοπωρινούς μήνες, αλλά και καθ’ όλη τη διάρκεια του χειμώνα, η θαλάσσια έρευνα συνεχίζεται από τη μόνιμη ερευνητική ομάδα του Αρχιπελάγους, που πέρα από το μόνιμο προσωπικό της οργάνωσης αποτελείται από επιστήμονες και νέους ερευνητές από τα πανεπιστήμια Cardiff και Manchester (Ηνωμένου Βασιλείου), καθώς από το πανεπιστήμιο Canakkale (Τουρκίας).
Οι ερευνητικές αποστολές, πραγματοποιούνται σε διάφορες περιοχές του Αιγαίου, συχνά αντιμετωπίζοντας αντίξοες καιρικές συνθήκες. Η έρευνα αυτή έχει ως στόχο τη συγκέντρωση των δεδομένων που είναι απαραίτητα για να προχωρήσουμε σε διαχειριστικές λύσεις που θα μπορούν να διασφαλίσουν τόσο τη προστασία των οικοσυστημάτων, όσο και την επίλυση προβλημάτων που απειλούν το φυσικό πλούτο του Αιγαίου και των Ελληνικών θαλασσών.
Συνάντηση με τον Υφυπουργό Ναυτιλίας, Αιγαίου και Νησιωτικής πολιτικής, στη βάση του Αρχιπελάγους
Στις αρχές του Οκτώβρη έγινε συνάντηση εργασίας με τον Υφυπουργό Ναυτιλίας, Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής, κ. Π. Καμμένο και το επιτελείο του, στην ερευνητική βάση του Αρχιπελάγους, στις Ράχες Ικαρίας. Στη συνάντηση εργασίας αποφασίστηκε η υπογραφή μνημονίου συνεργασίας ανάμεσα στο Υπουργείο και το Αρχιπέλαγος, με στόχο την εφαρμογή άμεσων και αποτελεσματικών μέτρων για την προστασία των οικοσυστημάτων των ελληνικών θαλασσών.
από την επίσκεψη του κ. Καμμένου στην ερευνητική βάση του Αρχιπελάγους
Παρόλη την επιφυλακτικότητα των μελών του Αρχιπελάγους έναντι στους πολιτικούς γενικότερα, σε θέματα σχετικά με το περιβάλλον, θεωρούμε πολύ ενθαρρυντικό ότι μία γενιά νέων πολιτικών, ξεκινάει να αντιμετωπίζει τα προβλήματα του περιβάλλοντος, ως πρωτεύον ζήτημα και δείχνουν διατεθειμένοι να αναλάβουν πρωτοβουλίες για την επίλυσή τους.
