Το φθινόπωρο και την αρχή του χειμώνα, η ερευνητική ομάδα του Αρχιπελάγους η οποία αποτελείται από 17 ερευνητές από 9 ευρωπαικές χώρες, εργάζεται στις βάσεις στην Ικαρία και στους Αρκιούς – Μαράθι. Με στόχο την ανάδειξη προστατευόμενων περιοχών, αλλά και την ανάπτυξη αποτελεσματικών μέτρων διαχείρισης, συνεχίστηκε η καταγραφή της θαλάσσιας και χερσαίας βιοποικιλότητας, καθώς και των παραγόντων υποβάθμισης, σε διάφορες περιοχές του Αν. Αιγαίου.
Αντιμετωπίζοντας συχνά αντίξοες συνθήκες, όλα τα μέλη της ερευνητικής ομάδας του Αρχιπελάγους, μπόρεσαν να συνεχίσουν αυτό το δύσκολο έργο χωρίς τη χρήση κρατικών ή ευρωπαικών χορηγήσεων, αλλά με πραγματικά εθελοντική προσφορά.
Θαλάσσια Έρευνα
Η θαλάσσια ερευνητική ομάδα εργάστηκε σε διαφορα νησιά, νησίδες και βραχονησίδες του Αν. Αιγαίου, και η δουλειά τους επικεντρώθηκε στους παρακάτω τομείς:
– Καταγραφή της βιοποικιλότητας των πληθυσμών των ψαριών, ασπόνδυλων οργανισμών και φυκών, μέσω υποβρύχιας βιολογικής χαρτογράφησης με τη χρήση μεθόδων οπτικής καταγραφής (visual-census). Η μελέτη αυτή υλοποιείται για 3 συνεχόμενο έτος στην περιοχή.
– Μελέτη της ανάπτυξης και μορφολογίας του τροπικού φύκους Caulerpa racemosa καθώς και της επίδρασής του στη βιοποικιλότητα των παράκτιων οικοσυστημάτων.
Οι μελέτες αυτές γίνονται παράλληλα με την συγγραφή του Αναλυτικού Πλάνου Διαχείρισης που απαιτείται για τη δημιουργία του Εθνικού Πάρκου Βορείου Δωδεκανήσου.
Χερσαία Έρευνα
Η δουλειά της χερσαίας ερευνητικής ομάδας επικεντρώθηκε στα παρακάτω:Μελέτη της βιοποικιλότητας και μεταναστευτικής συμπεριφοράς της ορνιθοπανίδας
Έρευνα στους ποταμούς της Βόρειας Ικαρίας
Μελέτη της βιοποικιλότητας της χλωρίδας
Μελέτη των χρήσεων γης και των παραγόντων υποβάθμισης
Μελέτη των πληθυσμών της Γραμμωτής Νεροχελώνας (Mauremys caspica rivulata): ανάλυση της πληθυσμιακής δομής, συμπεριφοράς, DNA
Ψηφιακή Χαρτογράφηση
Τα δεδομένα που έχουν συγκεντρωθεί κατά την χαρτογράφηση βιοποικιλότητας των παράκτιων οικοσυστημάτων, αλλά και της χερσαίας χλωρίδας και πανίδας των νησιών, απεικονίζονται ψηφιακά μέσω του σχεδιασμού ψηφιακών χαρτών GIS πολλαπλών επιπέδων.
Τράπεζα σπόρων
Συγκέντρωση και επεξεργασία σπόρων από τοπικές ποικιλίες καλλιεργούμενων φυτών από διάφορα νησιά του Αιγαίου, καθώς και από ενδημικά είδη χλωρίδας.
Παραγωγή υλικού περιβαλλοντικής εκπαίδευσης
Φωτογραφικός Οδηγός για την Αναγνώριση των Ειδών Θαλάσσιας Χλωρίδας και Πανίδας του Αιγαίου
Έπειτα από πολυετή προεργασία για τη συγγραφή σειράς φωτογραφικών οδηγών για την αναγνώριση των ειδών θαλάσσιας και χερσαίας χλωρίδας και πανίδας του Αιγαίου, αυτό τον καιρό ολοκληρώνεται η συγγραφή και ο σχεδιασμός του πρώτου τόμου της σειράς.
Ο Φωτογραφικός Οδηγός για την Αναγνώριση των Ειδών Θαλάσσιας Χλωρίδας και Πανίδας του Αιγαίου, θα εκδοθεί την άνοιξη του 2006 στα ελληνικά και τα αγγλικά.
Για τους σκοπούς της σειράς αυτής, η γερμανίδα ζωγράφος Nina Kramm, η οποία ανέλαβε και τον σχεδιασμό του βιβλίου, έφτιαξε μία σειρά από βιολογικά σκίτσα των ειδών ψαριών του Αιγαίου.
Δημιουργία εκπαιδευτικών κινουμένων σχεδίων
Ο Ιταλός σχεδιαστής πολυμέσων Carlo Turri και η ομάδα του, υλοποίησαν το σχεδιασμό και παραγωγή ενός 20 λεπτου επεισοδίου κινουμένων σχεδίων (cartoon) με τίτλο “Ας ανακαλύψουμε τη θάλασσα”. Απευθύνεται σε μαθητές πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης και παρουσιάζει τα θαλάσσια ζώα του Αιγαίου, καθώς και βασικές έννοιες σχετικά με τη βιολογία τους, και με την προστασία των ειδών και των οικοσυστημάτων.
Τέλος, παράλληλα με την έρευνα και τις δράσεις προστασίας, συνεχίζονται με την πολύτιμη βοήθεια και συμμετοχή όλων των μελών της ερευνητικής ομάδας, οι κατασκευαστικές εργασίες για την ολοκλήρωση της ερευνητικής βάσης του Αρχιπελάγους στην Ικαρία.
Κατάργηση των ανεξέλεγκτων στρατιωτικών ασκήσεων σε περιβαλλοντικά ευαίσθητες περιοχές
Παρέμβαση του Αρχιπελάγους στα τέλη Σεπτέμβρη, είχε ως αποτέλεσμα την ακύρωση προγραμματισμένης άσκησης βολής στις προστατευόμενες βραχονησίδες Ανυδρο και Πετροκάραβο (βόρεια της Πάτμου). Για το σκοπό αυτό, το Αρχιπέλαγος ενημέρωσε τις στρατιωτικές και πολιτικές αρχές της χώρας για το παράνομο της συγκεκριμένης άσκησης, ενώ παράλληλα υλοποίησε και τη φύλαξη των βραχονησίδων αυτών, με 2 σκάφη και τη συμμετοχή πολλών μελών της οργάνωσης και κατοίκων της περιοχής (παρόλες τις δύσκολες καιρικές συνθήκες). Σημαντική ήταν και η άμεση κινητοποίηση μεγάλου αριθμού επιστημόνων και περιβαλλοντικών οργανώσεων από πολλές χώρες του κόσμου.
Το θέμα αυτής της προγραμματισμένης στρατιωτικής άσκησης με πραγματικά πυρά στις προστατευόμενες βραχονησίδες, έφτασε και στην Ελληνική βουλή στα τέλη Οκτωβρίου. Ως αποτέλεσμα με διαταγή του ΓΕΕΘΑ, απαγορεύτηκε στο εξής η διεξαγωγή στρατιωτικών ασκήσεων και η εκτέλεση πυρών στις βραχονησίδες Ανυδρο και Πετροκάραβο. Παράλληλα για πρώτη φορά στην Ελλάδα άνοιξε το μεγάλο θέμα των ανεξέλλεγκτων βολών και εκρήξεων στο Αιγαίο, από τις ένοπλες δυνάμεις (της Ελλάδας, της Τουρκίας και του ΝΑΤΟ).
Ενημερωτική Εκδήλωση στην Πάτμο
Στις αρχές Σεπτέμβρη, το Αρχιπέλαγος υλοποίησε ενημερωτική εκδήλωση στην Πάτμο, με θέμα το υπό δημιουργία Εθνικό Πάρκο Βορείου Δωδεκανήσου, το οποίο θα αποτελέσει ένα από τα μεγαλύτερα θαλάσσια πάρκα της Μεσογείου, αλλά και ένα σημαντικό μοχλό ανάπτυξης για την ευρύτερη περιοχή της Βορείου Δωδεκανήσου.
Ομιλητές στην εκδήλωση ήταν ο αντινομάρχης Δωδεκανήσου κ. Κουσουρνάς, η Υπεύθυνη Επιστημονικής Έρευνας του Αρχιπελάγους Αναστασία Μήλιου, ο Πρόεδρος του Αρχιπελάγους Θοδωρής Τσιμπίδης, ο Dr. Giuseppe Notarbartolo di Sciara συντονιστής της Μεσογειακής Ομάδας, της Παγκόσμιας Επιτροπής για τις Προστατευόμενες Περιοχές, καθώς και ο Δρ. Δημήτρης Τζανουδάκης Καθηγητής Βοτανολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών και Πρόεδρος του Φορέα Διαχείρισης Υγροτόπων Κοτυχίου – Στροφυλιάς. Παράλληλα με της ομιλίες, η εκδήλωση περιελάμβανε προβολή φωτογραφικού υλικού και βίντεο από τα θαλάσσια οικοσυστήματα της βορ. Δωδεκανήσου.
Την εκδήλωση παρακολούθησαν εκπρόσωποι της νομαρχείας Δωδεκανήσου, του επαρχείου, των Δήμων Πάτμου και Λειψών, και της Ιεράς Μονής Πάτμου, αλλά και εκπρόσωποι φορέων και πολύς κόσμος.
Το Αρχιπέλαγος στο εξωτερικό
Στα μέσα Νοέμβρίου, το Αρχιπέλαγος συμμετείχε στο 10ο Ευρωπαικό Οικολογικό Συνέδριο «Eureco 2005», στο Kusadasi της Τουρκίας, με την παρουσίαση του υπό ίδρυση Εθνικού Πάρκου Βορ. Δωδεκανήσου και των πρότυπων μέτρων διαχείρισης που θα εφαρμοστούν σε αυτό.
Από τα σημαντικότερα αποτελέσματα της συμμετοχής του Αρχιπελάγους στο συνέδριο αυτό, ήταν η απόφαση συνεργασίας με τα Πανεπιστήμια των Αδάνων και του Aydin της Τουρκίας, με στόχο την παράλληλη περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση των τοπικών κοινωνιών στις δύο πλευρές του Αιγαίου. Στο Kusadasi της Τουρκίας, με την παρουσίαση του υπό ίδρυση και των πρότυπων μέτρων διαχείρισης που θα εφαρμοστούν σε αυτό από την παρουσίαση του Αρχιπελάγους Έπειτα από τη συμφωνία συνεργασίας με τα Πανεπιστήμια Aydin & Αδάνων
Στα τέλη Νοέμβρίου, το Αρχιπέλαγος συμμετείχε σε ομάδα εργασίας στη Σεβίλλη, με θέμα τη χρήση των υποτροφιών Leonardo da Vinci, για την πρακτική κατάρτιση νέων επιστημόνων, σε θέματα σχετικά με την εφαρμοσμένη έρευνα και προστασία του περιβάλλοντος.
Ντοκιμαντέρ για τη γαλλική τηλεόραση
Στα μέσα Οκτωβρίου, συνεργείο κινηματογράφησης της γαλλικής εταιρείας παραγωγής ντοκιμαντέρ Film Concept Associes, συνεργάστηκε με τo Αρχιπέλαγος, για την παραγωγή δύο ντοκιμαντέρ. Το πρώτο επεισόδιο έχει θέμα το μοναδικό θαλάσσιο πλούτο της Β. Δωδεκανήσου, καθώς και τον τρόπο καταγραφής της παράκτιας βιοποικιλότητας από τους επιστήμονες του Αρχιπελάγους. Το δεύτερο ντοκιμαντέρ επικεντρώθηκε στην ιδιαίτερη περιβαλλοντική σημασία των βραχονησίδων του Αιγαίου και την ανάγκη προστασίας τους.
