Με στόχο τη συγκέντρωση επιστημονικών δεδομένων στα οποία να μπορούν να βασιστούν οι δράσεις περιβαλλοντικής προστασίας, οι ερευνητές του Αρχιπελάγους, βρίσκονται καθ΄ όλη τη διάρκεια του χρόνου σε διαφορετικές περιοχές του Αιγαίου. Στο πλαίσιο αυτό, από την άνοιξη του 2007 έως και σήμερα, η ερευνητική ομάδα του Αρχιπελάγους, με 40 επιστήμονες, ερευνητές και φοιτητές από 11 χώρες, εργάζεται με επίκεντρο την Ικαρία, στην περιοχή του Ανατολικού και Νότιου Αιγαίου, υλοποιώντας έρευνα στα θαλάσσια και χερσαία οικοσυστήματα, καθώς και αγρονομική έρευνα, παράλληλα με δράσεις περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης.
Τους επόμενους μήνες η έρευνα και δράσεις προστασίας του Αρχιπελάγους, πρόκειται να στραφούν σε νησιά της Δωδεκανήσου και του Κεντρικού Αιγαίου.
Α. Έρευνα για την Προστασία του Θαλάσσιου Περιβάλλοντος
– Μελέτη για την διαχείριση των παράκτιων οικοτόπων του Αιγαίου
Η έρευνα των παράκτιων οικοσυστημάτων επικεντρώνεται για δεύτερο συνεχόμενο έτος, στο ανατολικό άκρο της Ικαρίας, μια περιοχή ιδιαίτερης βιοποικιλότητας, η οποία έχει προταθεί για προστασία από το δικτύου Natura 2000. Για να μπορέσει να προστατευθεί αυτή η περιοχή, απαραίτητη είναι η καταγραφή της βιοποικιλότητας των θαλάσσιων και χερσαίων οικοσυστημάτων, την οποία υλοποιεί το Αρχιπέλαγος αφιλοκερδώς. Η έρευνα περιλαμβάνει:
- λεπτομερή υποβρύχια καταγραφή της βιοποικιλότητας των παράκτιων οικοσυστημάτων, με τη χρήση μεθόδων οπτικής καταγραφής (visual-census), μέσω ελεύθερης κατάδυσης
- δημιουργία βάσης δεδομένων για την βιοποικιλότητα της παράκτιας ζώνης
- παρατήρηση για εύρεση παραλιών ωοτοκίας θαλάσσιων χελώνων
Η μελέτη των παράκτιων οικοτόπων γίνεται σε συνεργασία με το Τμήμα Θαλάσσιας Γεωγραφίας του Πανεπιστημίου του Cardiff Ουαλίας, καθώς και με το πανεπιστήμιο Canakkale Onsekiz Mart της Τουρκίας. Στο πλαίσιο αυτό δεκαμελής ομάδα Ελλήνων, ¶γγλων και Τούρκων ερευνητών διενεργεί λεπτομερή υποβρύχια καταγραφή της βιοποικιλότητας των παράκτιων οικοσυστημάτων, με τη χρήση μεθόδων οπτικής καταγραφής (visual-census), μέσω ελεύθερης κατάδυσης.
Β. Έρευνα για την Προστασία του Χερσαίου Περιβάλλοντος
Το Αρχιπέλαγος συνεχίζει τη μελέτη των χερσαίων οικοσυστημάτων στην περιοχή της Ικαρίας, των Φούρνων και των γύρω νησίδων. Η χερσαία έρευνα του Αρχιπελάγους, επικεντρώθηκε στη μελέτη βιοποικιλότητας χερσαίων οικοτόπων, και συγκεκριμένα:
– καταγραφή πανίδας, με επίκεντρο την ορνιθοπανίδα και τα έντομα,
– καταγραφή της επίδρασης των διάφορων παραγόντων υποβάθμισης,
– μελέτη της βιοποικιλότητας και συμπεριφοράς των μικρών θηλαστικών και άλλων νυκτόβιων ζώων κατά τη διάρκεια της νύχτας.
Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιούνται καινοτόμα ερευνητικά εργαλεία, για τη βιντεοσκόπηση, φωτογράφηση και παρακολούθηση της συμπεριφοράς των νυκτόβιων ζώων, με τη χρήση υπέρυθρου φωτισμού, έτσι ώστε να μην απαιτείται κοντινή ανθρώπινη παρουσία, αλλά και να μην γίνεται αντιληπτή από τα ζώα, η παρουσία των εργαλείων καταγραφής.
Αγρονομική έρευνα
Η αγρονομική έρευνα συνεχίστηκε καθ όλη τη διάρκεια του χειμώνα και της άνοιξης. Στο πλαίσιο δράσης της Τράπεζας Σπόρων Αιγαίου συνεχίστηκε η συγκέντρωση σπόρων από νησιωτικές ποικιλίες καλλιεργούμενων φυτών και η επιλεκτική πειραματική καλλιέργεια αυτών. Αυτή δε την περίοδο 20-μελής ομάδα φοιτητών από πανεπιστήμια της Τουρκίας, ενισχύουν την αγρονομική ομάδα του Αρχιπελάγους, υλοποιώντας πρακτική άσκηση στο τομέα της πειραματικής βιολογικής καλλιέργειας.
Διεξάγεται θεωρητική επιμόρφωση σε μεθόδους βιολογικής καλλιέργειας και πρακτική εφαρμογή αυτών στο κτήμα της ερευνητικής βάσης του Αρχιπελάγους στις Ράχες Ικαρίας και σε αγροκτήματα ενταγμένης βιολογικής καλλιέργειας και μη, στην ευρύτερη περιοχή του νησιού.
Για την επίτευξη του στόχου αυτού πραγματοποιείται μια ακολουθία εργασιών.
- Φυτοπροστασία με βιολογικές μεθόθους σε ελαιώνες και αμπελώνες, καθώς και σε καλλιέργειες οπωροκηπευτικών
- Αναλύσεις χαρακτηριστικών εδάφους (σύσταση, δομή) στα καλλιεργούμενα κτήματα, και εργασίες βελτίωσης των υπό καλλιέργεια εδαφών με την εισαγωγή χούμου.
- Παραγωγή χούμου με τη δημιουργία εκτροφείου γεωσκωλήκων και κομπόστ
- Φύτευση με τη μέθοδο της αμειψισποράς και της συγκαλλιέργειας, παραδοσιακών ποικιλιών κατόπιν της αναγνώρισης των σπόρων.
- Παρατήρηση και καταγραφή των σταδίων ανάπτυξης των φυτών, των μορφολογικών τους χαρακτηριστικών, την αναγνώριση τυχόν ασθενειών, εντομολογικών εχθρών και την αντιμετώπιση αυτών με βιολογικές μεθόδους.
Κεντρικός στόχος της αγρονομικής έρευνας είναι ο πολλαπλασιασμός, η συλλογή και η διατήρηση των τοπικών ποικιλιών της Τράπεζας Σπόρων Αιγαίου, καθώς και η ενημέρωση και η προώθηση στις τοπικές κοινωνίες των μεθόδων βιολογικής καλλιέργειας.
