+4

🔹 Με τον Aegean Explorer και το πλήρωμά του επικεντρωνόμαστε αυτές τις μέρες στα Βόρεια Δωδεκάνησα και στην περιοχή του Αγαθονησίου, λίγο πρίν ξεκινήσουν και πάλι οι έντονοι βοριάδες στο Αιγαίο.

🔹 Καθώς το ιστιοφόρο Τρίτωνας βρίσκεται στο ανοιχτό πέλαγος, το πλήρωμα του Aegean Explorer έχει πλέον τη δυνατότητα να εστιάζει σε πιο στοχευμένη έρευνα αξιοποιώντας τον εξειδικευμένο του εξοπλισμό: 7 ROV (τηλεκατευθυνόμενα υποβρύχια οχήματα διαφόρων τύπων), σύστημα καταγραφής βιομάζας ψαριών, sonar, χημικό και μικροβιολογικό εργαστήριο πεδίου, εργαστήριο μικροπλαστικών, ενώ έχει τη δυνατότητα συλλογής δειγμάτων από τα βαθιά νερά.

🔹 Ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει η περιοχή του Αγαθονησίου, όπου οι κάτοικοι δίνουν ένα πραγματικό αγώνα για να παραμείνουν στον τόπο τους, είναι η εντατική υπεραλίευση από μεγάλα αλιευτικά - μηχανότρατες. Τα σκάφη αυτά καταλήγουν εδώ από μακρινά λιμάνια (Μηχανιώνα, Πειραιάς, κλπ), ενώ η καταστροφή συμπληρώθηκε τα τελευταία χρόνια από την εντατική παράνομη αλιεία τουρκικών μηχανοτρατών. Ως αποτέλεσμα, σε μία περιοχή που επί αιώνες ήταν φημισμένη ως πλούσιος ψαρότοπος, σήμερα όχι μόνο δεν μπορούν να επιβιώσουν από την αλιεία οι λιγοστοί ψαράδες που έχουν απομείνει στο νησί, αλλά συχνά δεν καλύπτονται από την τοπική αλιεία ούτε καν οι διατροφικές ανάγκες των κατοίκων του Αγαθονησίου.

Εάν οι κυβερνήσεις διαχρονικά μέχρι και σήμερα, εννοούσαν έστω και κατά το ελάχιστο αυτά που εξαγγέλουν περί προστασίας και ανάπτυξης των μικρών ακριτικών νησιών, αν μη τι άλλο θα είχαν προστατέψει τους φυσικούς πόρους από τους οποίους εξαρτάται η επιβίωση αυτών των μικρών κοινωνιών.

🔹Στον Aegean Explorer είχαμε συνάντηση και με τον Δήμαρχο Αγαθονησίου Βαγγέλη Κόττορο, όχι μόνο για περιβαλλοντικά θέματα αλλά και σε σχέση με τις συνεχόμενες προσπάθειες που κάνει ο Δήμος του νησιού για να αντιμετωπίσει το δημογραφικό πρόβλημα, προσφέροντας μάλιστα κίνητρα για την μετεγκατάσταση νέων μόνιμων κατοίκων. Να τονίσουμε ότι το Αγαθονήσι είναι ένα πραγματικά ιδιαίτερο νησί, φιλόξενο για τους επισκέπτες του και πολύ μακριά από την ένταση του υπερτουρισμού.

-----------------

🔹 With the Aegean Explorer and its crew we are currently focusing on the Northern Dodecanese and the area of Agathonisi island, just before the strong north winds start again in the Aegean.

🔹 As the sailing vessel Triton is in the open sea, the crew of Aegean Explorer is now able to focus on more targeted research using its specialized equipment: 7 ROVs (remotely operated vehicles), fish biomass scanner, sonar, chemical and the microbiological field laboratory, while also having the the possibility to collect a variety of samples from deep waters.

🔹One of the most significant problems that Agathonisi island faces is the intense overfishing conducted by large trawlers. These vessels travel from the distant ports of north Greece or of Piraeus. In recent years, the destruction caused is even greater due to the illegal fishing practices of Turkish trawlers in the same area. Consequently, what was for centuries known as a very rich fishing ground now has become a sea where the few remaining fishermen struggle to make a living. On many occasions, local fisheries do not even meet the basic nutritional needs of Agathonisi's inhabitants.

If governments throughout the years, up to the present day, truly meant even a fraction of their public commitments regarding the protection and sustainable development of the small Greek islands, they would have at least taken measures to safeguard the natural resources essential for the survival of these communities.

🔹On board the Aegean Explorer, we met with the Mayor of Agathonisi, Vangelis Kottoros, to discuss not only environmental issues but also the ongoing efforts by the municipality to tackle the island's demographic challenges. The municipality is even offering incentives to encourage new permanent residents to relocate to Agathonisi. It is important to emphasise that Agathonisi is a unique island that warmly welcomes its visitors and remains free from the pressures of over-tourism. ... See MoreSee Less

+2

Νεκρά Θαλάσσια Θηλαστικά στις Ακτές… σε μία χώρα που επιμένει να μην προστατεύει τα “προστατευόμενα είδη”

Τέσσερα σπάνια θαλάσσια θηλαστικά εντοπίστηκαν νεκρά στις ακτές, σε διάστημα λίγων μόνο ημερών. Σε παραλία του Ρεθύμνου οι κάτοικοι ήρθαν αντιμέτωποι με ένα μακάβριο θέαμα, ένα ρινοδέλφινο κομμένο στα δύο με αιχμηρό αντικείμενο. Αυτή η θανάτωση που προφανώς προκλήθηκε από αδίστακτους αλιείς. Στις ακτές της Νάξου, μία νεκρή μεσογειακή φώκια εντοπίστηκε από τον περιβαλλοντικό φορέα του νησιού Naxos island wildlife protection. Εκτιμάται ότι ο θάνατός της προκλήθηκε ακούσια έπειτα από εμπλοκή σε εγκαταλελειμμένα αλιευτικά εργαλεία που βρίσκονταν στο βυθό.

Στο Ινστιτούτο Αρχιπέλαγος καταγράφουμε όλο και πιο συχνά εικόνες σαν τις φωτογραφίες παρακάτω (οι συγκεκριμένες είναι από βάθος περίπου 100 μέτρων). Ελλείψη μέτρων πρόληψης, ποτέ δεν υπήρξε πρόνοια για τη διαχείριση των πλαστικών αλιευτικών εργαλείων (δίχτυα, πετονιές κλπ) που για διάφορους λόγους εγκλωβίζονται στον πυθμένα και εγκαταλείπονται στο βυθό. Αυτό συμβαίνει σε όλη την επικράτεια, συνήθως σε βραχώδεις περιοχές και στα βαθιά παράκτια νερά. Έτσι ο βυθός σε πολλές περιοχές της Ελλάδας έχει μετατραπεί σε επικίνδυνο περιβάλλον για όλα τα θαλάσσια είδη, αλλά και απαγορευτικό για οποιασδήποτε μορφής αλιεία σε αυτά τα πεδία.

Στο ίδιο χρονικό διάστημα, στις ακτές της Αστυπάλαιας, εντοπίστηκε ένας νεκρός ζιφιός μήκους 4.5 μέτρων - ένα από τα πλέον σπάνια είδη κητωδών στη Μεσόγειο και τα λιγότερο μελετημένα στον κόσμο. Ο ζιφιός εκβράστηκε σε κατάσταση προχωρημένης σήψης και συνεπώς δεν ήταν δυνατόν να προσδιοριστούν τα αίτια θανάτου.

Σε μία χώρα όπως η Ελλάδα όπου ακόμα επιβιώνουν κάποιοι από τους σημαντικότερους πληθυσμούς από 7 είδη θαλάσσιων θηλαστικών που έχουν απομείνει στη Μεσόγειο, δυστυχώς στην πράξη δεν εφαρμόζεται κανένα ουσιαστικό μέτρο για την προστασία τους, παρά τις εξαγγελίες εντυπωσιασμού και τις σχετικές υποχρεώσεις της χώρας. Ενδεικτικό είναι ότι πέρα από κάποιες ασκήσεις επί χάρτου, δεν έχει γίνει καμία ουσιαστική προσπάθεια να δημιουργηθεί ένα σωστό δίκτυο αντιμετώπισης εκβρασμών που να είναι σε θέση να προσφέρει περίθαλψη σε τραυματισμένα ή άρρωστα θαλάσσια είδη, σε αυτή τη δύσκολη θαλάσσια περιοχή, με χιλιάδες νησιά και νησίδες, όπου η ακτογραμμή που ξεπερνάει τα 15.000 χλμ. Ένα σωστό δίκτυο, πέρα από τη δυνατότητα ασφαλούς μεταφοράς και περίθαλψης, θα έπρεπε να διαθέτει και μηχανισμό διερεύνησης των περιστατικών θανάτωσης, έτσι ώστε να καταλήγουν στη δικαιοσύνη όσοι προκαλούν σκόπιμες θανατώσεις προστατευόμενων θαλάσσιων ειδών.

Δυστυχώς ολιγομελείς ομάδες που εστιάζουν την παρουσία τους στο κέντρο της Αθήνας και επί δεκαετίες αλληλεπιδρούν με υπαλλήλους του ΥΠΕΝ, προσπαθούν να να οικειοποιηθούν ακόμα και αυτό το τόσο σοβαρό ζήτημα για ιδίον όφελος αξιοποίησης δημόσιων πόρων. Είναι άλλωστε οι ίδιοι άνθρωποι που επί 7 χρόνια κάνουν ότι είναι δυνατόν για να καθυστερήσουν την αδειοδότηση του υπο δημιουργία Κέντρου Περίθαλψης Θαλάσσιων Ειδών που είναι έτοιμο προς λειτουργία στο κέντρο του Αιγαίου, στο νησί των Λειψων. Θυματα όλων αυτών είναι βέβαια τα σπάνια είδη θαλάσσιων θηλαστικών και άλλων θαλάσσιων ειδών που ελλείψη μέτρων προστασίας, από τύχη συνεχίζουν να επιβιώνουν στις θάλασσές μας σε σημαντικούς πληθυσμούς, παγκόσμιας περιβαλλοντικής σημασίας.

Αξιοσημείωτο όμως είναι ότι όλα αυτα συνεχίζουν να συμβαίνουν ένα χρόνο μετά την εξαγγελία και έναρξη του διαμοιρασμού του αστρονομικού ποσού των 780 εκατ. ευρώ για την υλοποίηση των “21 δεσμεύσεων της Ελλάδας για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος”. Στην πράξη όμως δεν έχει αλλάξει τίποτα, προιδεάζοντας μας για ένα ακόμα μεγάλο σκάνδαλο όχι μόνο οικονομικό, αλλά και έναντι του περιβάλλοντος και των θαλασσών μας - ένα θέμα στο οποίο θα επανέλθουμε αναλυτικότερα πολύ σύντομα.

------------

Dead Marine Mammals on the Coast... in a country that insists on not protecting ‘protected species’

Four rare marine mammals have been found dead on the coast over the span of just a few days. On a beach in Rethymnon in Crete, residents were confronted with a gruesome sight - a bottlenose dolphin washed ashore that had been cut in two with a sharp object. This killing was presumably caused by ruthless fishermen. Off the coast of Naxos island, a dead Mediterranean seal was found by the environmental organisation Naxos island wildlife protection. It is believed that its death was unintentionally caused by entanglement in abandoned fishing gear on the seabed.
Images like those below of abandoned fishing gear from a depth of about 100 meters, is something that we increasingly record in Archipelagos Institute when monitoring the ecosystems of coastal and deeper waters. There is a clear lack of prevention measures - there has never been any provision for the management of plastic fishing gear (nets, lines, etc.) which, for various reasons, become trapped and abandoned on the bottom of the seabed. This occurs throughout the country, usually in rocky areas and deep coastal waters. Thus, the seabed in many areas of Greece has become a dangerous environment for all marine species, but also prohibitive for any kind of fishing in these areas.

During the same period, a dead 4.5 m long Cuvier’s beaked whale was found off the coast of Astypalea island - one of the rarest cetacean species in the Mediterranean and the least studied in the world. The Cuvier’s beaked whale washed up in a state of advanced decomposition and it was therefore not possible to determine the cause of death.

In a country like Greece, where some of the most important populations of 7 marine mammal species still survive in the Mediterranean, unfortunately, in practice, no substantial measures for their protection are implemented, despite the government's impressive announcements and legal obligations. It is indicative that, apart from bureaucratic intentions, no real effort has been made to create a proper response network capable of providing treatment to injured or sick marine species, in this difficult maritime area with thousands of islands and islets, where the coastline exceeds 15,000 km in length. A proper network, in addition to being able to provide safe transport and care, should also have a mechanism for investigating incidents of deliberate killings of protected marine species, so that those who cause them are brought to justice.

Unfortunately, certain people who focus their presence in the centre of Athens and have been interacting for decades with officials of the Ministry of Environment, are trying to appropriate even this serious issue for their own benefit with the use of public resources. After all, they are the same people who, for 7 years, have been doing everything possible to delay the licensing of the Marine Species Rehabilitation Centre of the Aegean Marine Life Sanctuary that is under construction and is ready to operate in the centre of the Aegean Sea, on the island of Lipsi. The victims of all this are, of course, the rare marine species which, in the absence of protection measures, continue to survive by chance in our seas in significant populations of global environmental importance.

It is noteworthy that all this continues to happen one year after the Greek government's public announcements at Our Ocean conference and the start of the distribution of the astronomical amount of 780 million euros for the implementation of the ‘21 commitments of Greece for the protection of the marine environment’. In practice, however, nothing has changed, foreshadowing yet another major scandal, not only financial, but also against the environment and our seas - an issue to which we will return in more detail very soon. ... See MoreSee Less

+3

Μικρής Κλίμακας ΑΠΕ - ένα έμπρακτο παράδειγμα στο Αιγαίο

Απαντώντας στα ερωτήματα που μας απευθύνουν πολλοί για τις μικρής κλίμακας ΑΠΕ: Υπάρχουν πολλοί τύποι και πολλές δοκιμασμένες τεχνολογίες, όμως θέλουμε να σας μεταφέρουμε τη δική μας εμπειρία από τη χρήση ΑΠΕ μικρής κλίμακας στο υπό δημιουργία Καταφύγιο Θαλάσσιας Ζωής Αιγαίου στους Λειψούς. Ότι αφορά την στοχευμένη γραφειοκρατική κωλυσιεργία που αντιμετωπίζει το Καταφύγιο - αυτό είναι ένα ξεχωριστό θέμα.

Η λειτουργία του κτηρίου που θα στεγάσει το Καταφύγιο βασίζεται σε μία φωτοβολταϊκή ενεργειακή μονάδα 10KW που εγκαταστήσαμε πριν από 6 χρόνια. Το εγκαταλειμμένο κτήριο βιομηχανικού τύπου που μετασκευάσαμε, βρίσκεται σε μία απομονωμένη περιοχή, 7 χλμ από τον κοντινότερο οικισμό, χωρίς δίκτυο ηλεκτρικού, ύδρευσης ή οτιδήποτε άλλο. H τοποθεσία του είναι σε ένα μικρό φαράγγι, με βορινό προσανατολισμό και διάρκεια έκθεσης στον ήλιο το χειμώνα από τις 10π.μ. - 3μ.μ, ενώ το καλοκαίρι είναι λίγο μεγαλύτερη. Αυτά τα χαρακτηριστικά έκαναν τη λειτουργία της φωτοβολταϊκής μονάδας να φαντάζει πολύ δύσκολη.

Όμως σήμερα το κτήριο 800 τ.μ, ηλεκτροδοτείται αποκλειστικά από τη φωτοβολταϊκή μονάδα και φιλοξενεί, καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου, έως και 40 άτομα σε κοιτώνες - ερευνητές και προσωπικό από όλο τον κόσμο. Ταυτόχρονα λειτουργούν εργαστήρια που συχνά έχουν μεγάλες ενεργειακές απαιτήσεις, ψυγεία, καταψύκτες εργαστηρίων, κουζίνα και πολλά άλλα. Επιπλέον, τα τελευταία 2 χρόνια εγκαταστήσαμε και λειτουργεί σε 24ωρη βάση, όταν αυτό είναι απαραίτητο, μονάδα αφαλάτωσης, καθώς και βιολογικός καθαρισμός και μονάδα θέρμανσης με βιομάζα που επίσης λειτουργούν με ηλεκτρικό ρεύμα. Αξιοσημείωτο είναι πως η απόσβεση της αγοράς της ενεργειακής μονάδας ολοκληρώθηκε σε λιγότερο από 3 έτη.

Παρόλο που έχουμε εξοπλιστεί και με μία μικρή ανεμογεννήτρια, αυτή δεν χρειάστηκε να εγκατασταθεί ποτέ, καθώς όσο και αν φαίνεται οξύμωρο, το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε είναι το πλεόνασμα ενέργειας που υπάρχει στις μπαταρίες. Πρέπει να αποφορτίζονται τακτικά για να εξασφαλιστεί η μεγαλύτερη διάρκεια “ζωής” τους.

Αντίστοιχες εφαρμογές ΑΠΕ λειτουργούν και στα ερευνητικά σκάφη όπου έχουμε αφαιρέσει τις γεννήτριες, ενώ σταδιακά προχωράμε με την ίδια προσέγγιση και σε όλες τις εγκαταστάσεις μας σε άλλα νησιά του Αιγαίου.

Αν παρά τις όλες δυσκολίες που αντιμετωπίσαμε, μία σχετικά μικρή μονάδα ΑΠΕ, σωστά σχεδιασμένη, σε ένα απομονωμένο κτήριο στο Αιγαίο κατάφερε να διασφαλίσει τέτοια αυτάρκεια, μπορούμε να κατανοήσουμε τί θα μπορούσε να επιτευχθεί στα περισσότερα κτήρια στην Ελλάδα που έχουν μεγαλύτερη έκθεση στον ήλιο. Εάν προσαρμόσουμε τις συσκευές μας και τις γνώσεις μας στη λειτουργία αντίστοιχων μονάδων, σε επίπεδο σπιτιού, ενεργειακής κοινότητας, επιχείρησης κλπ, ο καθένας μας μπορεί να επιτύχει την ενεργειακή του αυτονομία με σχετικά μικρές επενδύσεις. Η παραγωγικότητα αυτών των μικρών μονάδων είναι εξασφαλισμένη για δεκαετίες. Αυτό προφανώς αποτελεί όχι μόνο σημαντικό περιβαλλοντικό και οικονομικό όφελος, αλλά εξασφαλίζει πάνω από όλα και τη βιωσιμότητα και την πλήρη ενεργειακή αυτάρκεια, κάτι που για ευνόητους λόγους δεν προωθείται στην Ελλάδα.

Φυσικά ως Ινστιτούτο Αρχιπέλαγος είμαστε διαθέσιμοι να προσφέρουμε συμβουλές και πληροφορίες με βάση την εμπειρία και τις γνώσεις που αποκτήσαμε από αυτή τη διαδικασία, ενώ είμαστε ανοιχτοί για επιτόπιες επισκέψεις σε όποιον το επιθυμεί. Σύμμαχος μας είναι η τρέχουσα τεχνολογία και στόχος μας η ενεργειακή αυτονομία και αυτάρκεια.

----------------

Small-scale Renewable Energy Sources - a successful example in the Aegean

In response to the questions we receive regarding small-scale Renewable Energy Sources (RES), we would like to share our own experiences using these technologies at the Aegean Marine Life Sanctuary, currently under development in Lipsi island. While there are many types of proven RES technologies, our focus here is on our specific application. (The targeted bureaucratic challenges the Sanctuary faces, will be addressed separately from this post).

The operation of the building that will house the Sanctuary relies on a 10KW photovoltaic energy unit that we installed 6 years ago. The building, which was converted from an abandoned industrial structure, is located in an isolated area, 7 km from the nearest settlement, and lacks electricity, water supply and other amenities. It is situated in a small canyon that faces north, with sun exposure in winter from 10am - 3pm, and slightly longer in summer. These characteristics made the operation of the PV unit seem very difficult.

However, today the 800 sqm building is powered solely by the photovoltaic unit and can accommodate up to 40 people in dormitories throughout the year, including researchers and staff from all over the world. At the same time there are laboratories that often have high energy demands, refrigerators, laboratory freezers, kitchen and much more. In addition, in the last 2 years we have installed and operated a desalination unit, a wastewater treatment system and a biomass heating unit that also run on electricity. Remarkably, the payback of the cost of the photovoltaic unit was completed in less than 3 years.

Although we are also equipped with a small wind turbine, finally, it did not need to be installed. As oxymoronic as it may seem, the biggest problem we face is the surplus energy in the batteries. They need to be discharged regularly to ensure they have a longer “life”.

Similar renewable energy applications are operating on Archipelagos’ research vessels where we have removed the generators, and we are gradually moving forward with the same approach on all our facilities on other Aegean islands.

If, despite all the challenges we faced, a relatively small RES unit, properly designed, in an isolated building in the Aegean has managed to ensure such self-sufficiency, we can understand what could be achieved in most buildings in Greece that have greater exposure to the sun. If we adapt our devices and our knowledge to the operation of equivalent units, at the level of the home, energy community, business, etc., each of us can achieve energy self-sufficiency with relatively small investments. The productivity of these small units is guaranteed for decades. This is obviously not only a significant benefit environmentally and economically, but above all it ensures sustainability and complete energy self-sufficiency, something which, for obvious reasons, is not being promoted in Greece.

Of course, as Archipelagos Institute we are available to offer advice and information based on the experience and knowledge we have gained from this process, and we are open for on-site visits to anyone who wishes. Our ally is modern technology, and our goal is to achieve energy autonomy and self-sufficiency. ... See MoreSee Less