Ξεκίνησε σήμερα με επίκεντρο το νησί των Φούρνων, η δράση DEEPLIFE του Γαλλικού φορέα UNDER THE POLE σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας Αρχιπέλαγος. Η δράση αυτή αποτελεί επίσημο πρόγραμμα του “United Nations Decade of the Oceans” και στοχεύει μέσα από εξειδικευμένη έρευνα να συμβάλλει στην προστασία των κοραλλιών που βρίσκονται στα βαθιά νερά. Έπειτα από αντίστοιχη έρευνα τα προηγούμενα χρόνια σε πολλούς ωκεανούς του πλανήτη, π.χ. στην Αρκτική, στα Κανάριες νήσους και στην Καραϊβική, για τους επόμενους 5 μήνες επικεντρώνονται σε σημαντικές περιοχές της Μεσογείου.

Οι επιστήμονες του Under The Pole, έχουν ήδη ξεκινήσει καταδύσεις σε βάθη που ξεπερνούν τα 100 μέτρα στην περιοχή του νησιωτικού συμπλέγματος των Φούρνων. Στόχος είναι οι δειγματοληψίες και εξειδικευμένες μετρήσεις σε συγκεκριμένους υφάλους της περιοχής τους οποίους έχει ήδη χαρτογραφήσει και αποτυπώσει το Ινστιτούτο Αρχιπέλαγος, αναδεικνύοντας αυτά τα οικοσυστήματα διεθνούς σημασίας που έχουν άμεση ανάγκη προστασίας.

Η νέα τεχνογνωσία των επιστημόνων του Under The Pole και οι εργαστηριακές αναλύσεις που θα ακολουθήσουν τους επόμενους μήνες, θα ενδυναμώσουν σημαντικά την έρευνα που υλοποιεί το Ινστιτούτο Αρχιπέλαγος και οι διεθνείς επιστημονικοί συνεργάτες τους από το 2021 με επίκεντρο τα ευάλωτα οικοσυστήματα στα βαθιά νερά του Αιγαίου. Είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσουμε ότι οι κοραλλιγενείς οικότοποι στα βαθιά νερά του Αιγαίου έχουν άμεση ανάγκη προστασίας, και ουσιαστικά κινδυνεύουν με μη αναστρέψιμη καταστροφή από τον άνθρωπο πριν καν ανακαλύψουμε ότι υπάρχουν. ... See MoreSee Less

Το University of South Dakota των ΗΠΑ στο Αιγαίο στο Ινστιτούτο Αρχιπέλαγος

Μία διεπιστημονική ομάδα φοιτητών και ακαδημαικών από το University of South Dakota των ΗΠΑ συνεργάστηκε με ερευνητές του Ινστιτούτου Αρχιπέλαγος με αντικείμενο την εφαρμοσμένη έρευνα που στοχεύει στην προστασία των θαλάσσιων και χερσαίων ειδών του Αιγαίου.

Μαζί ειχαμε τη χαρά να εγκαινιάσουμε το νέο συνεδριακό κέντρο - κέντρο ενημέρωσης του Ινστιτούτου Αρχιπέλαγος στην περιοχή της βόρειας Σάμου, για το οποιο θα σας ενημερώσουμε σύντομα! ... See MoreSee Less

+3

Νησίδες του Αιγαίου - Απαξιωμένα Πρότυπα Αειφορίας

Διεπιστημονική Έρευνα στις Νησίδες του Αιγαίου: Ινστιτούτο Αρχιπέλαγος - Αρχιτεκτονική Σχολή Πανεπιστημίου Τορόντο
Ο σχεδιασμός και προεργασία του Aegean Islet Conservation Project συνεχίζεται στο πλαίσιο της συνεργασίας του Ινστιτούτου Αρχιπέλαγος με την Αρχιτεκτονική Σχολή του Πανεπιστημίου του Τορόντο, John H. Daniels Faculty of Architecture, Landscape & Design.

Η κοινή έρευνα που ξεκίνησε 2021 επικεντρώνεται σε δεκάδες νησίδες του νότιου και ανατολικού Αιγαίου και έχει ως στόχο την Αποτύπωση του Ανθρωπογενούς και Φυσικού τοπίου και της Οικολογικής Ταυτότητας των Μικρών Νησίδων.

Καταγράφοντας και μελετώντας στοιχεία για την οικονομική δραστηριότητα που είχαν αυτά τα μικρά νησιά, όπου στις μέρες μας μετά βίας επιβιώνουν λίγοι θάμνοι, στόχος μας είναι όχι μόνο να αντλήσουμε γνώση, αλλά και να εξάγουμε τη γνώση και την κατανόηση των σοφών πρακτικών διαχείρισης βάση των οποίων επιβίωσαν οι κοινωνίες επί χιλιάδες χρόνια στα μικρά νησιά του Αιγαίου, με απόλυτη αυτάρκεια.

Αξιοσημείωτο είναι ότι ενώ επί χιλιάδες χρόνια και έως και πριν λίγες δεκαετίες οι μικρές νησίδες όχι μόνο κατοικούνταν, αλλά εκεί παρήγαγαν και εμπορευόντουσαν τυροκομικά προϊόντα, κρέας, σιτηρά, όσπρια (όπως η περίφημη άνυδρη φάβα) και άλλα, στις μέρες μας όχι μόνο δεν υπάρχει πρωτογενής παραγωγή, αλλά έχουμε επιδοθεί στην ολική καταστροφή τους.

Με την κακοδιαχείριση των κοινοτικών επιδοτήσεων, σε πολλές από αυτές τις νησίδες έχουν ουσιαστικά εγκαταλειφθεί κτηνοτροφικά ζώα (αιγοπρόβατα). Αυτά προσμετρώνται για να λαμβάνονται οι ευρωπαϊκές επιδοτήσεις και έπειτα εγκαταλείπονται στις νησίδες όπου η πρόσβαση είναι πολύ δύσκολη. Αποτέλεσμα είναι όχι μόνο να εντοπίζονται δεκάδες νεκρά ζώα στις νησίδες, λόγω αφυδάτωσης ή ασιτίας, αλλά παράλληλα προκαλείται και η ερημοποίηση και μη-αναστρέψιμη διάβρωση των νησίδων. Όταν εξαφανιστούν οι θάμνοι λόγω της υπερβόσκησης, σταματάει και η κατακράτηση της νυχτερινής υγρασίας (το λεγόμενο αγιάζι). Τα λίγα εκατοστά του επιφανειακού παραγωγικού χώματος των νησίδων διαβρώνονται και αυτό καταλήγει στη θάλασσα. Απομένουν οι βράχοι όπου τίποτα δεν μπορεί πλέον να φυτρώσει.

Σε συνεργασία με την Αρχιτεκτονική Σχολή του Πανεπιστημίου του Τορόντο, πέρα από τη μελέτη και αποτύπωση της οικιστικής και φυσικής ιστορίας αυτών των μικρών νησίδων, καθώς και των παραγόντων απειλής, επόμενος στόχος είναι η φυσική εγκατάσταση ενός επιτόπιου ερευνητικού σταθμού στοχευμένου στην εφαρμογή πρακτικών ανάκαμψης και αντιμετώπισης της ερημοποίησης.

Η διαδικασία αποκατάστασης θα περιλαμβάνει μεταξύ άλλων την ανακατασκευή παλιών οικημάτων με παραδοσιακές πρακτικές και υλικά που υπάρχουν πάνω στις νησίδες, την επαναφύτευση τοπικών ειδών θάμνων και χαμηλής βλάστησης και την επανακαλλιέργεια άνυδρων τοπικών ποικιλιών (όσπρια, σιτηρά).

Για τον σκοπό αυτό διασυνδέουμε την ψηφιακή τεκμηρίωση με τις παραδοσιακές πρακτικές, με μία διεπιστημονική προσέγγιση των περιβαλλοντικών και κοινωνικών επιστημών, την εθνογραφία, ιστορία και όλη τη διαθέσιμη τοπική γνώση.

Στις μέρες μας που με τόσα σύγχρονα μέσα δυσκολευόμαστε να επιβιώσουμε ακόμα και στα πιο παραγωγικά οικοσυστήματα, οι παραδοσιακές μορφές διαχείρισης που επί αιώνες ακολουθούσαν οι τοπικές κοινωνίες του Αιγαίου ακόμα και στις μικρές νησίδες, αποτελούν αντικείμενο διεθνούς επιστημονικής έρευνας ανεκτίμητης αξίας, η οποία στις μέρες μας είναι πιο επίκαιρη από ποτέ.

***

Επικεφαλείς του Aegean Islet Conservation Project είναι ο Θοδωρής Τσιμπίδης Thodoris Tsimpidis, Διευθυντής, του Ινστιτούτου Αρχιπέλαγος (t.tsimpidis@archipelago.gr) και ο Πέτρος Μπαμπασίκας Petros Babasikas, Αρχιτέκτονας και Διευθυντής Honours Bachelor of Arts, Αρχιτεκτονικές Σπουδές στο Πανεπιστήμιο, Καναδά (Petros.Babasikas@daniels.utoronto.ca) ... See MoreSee Less